Zware jongens uit de vakschool worden creatieve rebellen met een kunstenaar

Dan krijg je Vakrebellen! De vakrebellen zijn leerlingen 4BSO - hout, basismechanica en elektrische installaties - van het VTI Tielt. Ze zetten samen met hun docenten hun materiaalkennis en ervaring eens helemaal anders in, ze experimenteren, verkennen grenzen en maken kunst samen met internationaal befaamd kunstenaar Nick Ervinck. Samen verkenden ze de mogelijkheden van architectuur, sculptuur, design, nieuwe media en 3D-printen.

Er werden vier werkdagen met workshops georganiseerd. Tussen de contactmomenten werd er verder gewerkt in de klas onder begeleiding van de vakleerkrachten.

Werkdag 1 - in het atelier

‘Bij aanvang van het project gingen we op bezoek bij het atelier van Nick Ervinck’, vertelt Dieter Soetaert, leraar houtbewerking. Bij jongens van 14-15 jaar is dat wel noodzakelijk, zodat ze niet uit de lucht komen vallen. Nick vertelde hoe hij zijn loopbaan als kunstenaar begon en gaf duiding over hoe hij zijn kunstwerken realiseert.

‘Ik heb hier heel mooie dingen gezien', vertelt Quinten Vanwalleghem, leerling. 'Wij deden oefeningen om out-of-the-box te denken, waarbij je van bestaande afbeeldingen een nieuw beeld creëert. De kunstenaar doet dit ook. Hij bestudeert bestaande dingen en creëert dit tot iets nieuws. Achter ieder kunstwerk schuilt een verhaal. Door hier te zijn ga ik toch met andere ogen naar kunst of een kunstenaar kijken.’

Werkdag 2 - in de vaklokalen

‘De leerlingen gingen aan de slag met isimo, stokjes, isolatieschuim, karton, latten … en maakten in kleine groepjes ruimtelijk werk’, licht kunstenaar Nick toe. ‘We zochten naar een interessante constructie, maar tegelijkertijd ook naar een ontwerp dat vanuit de studenten zelf kwam.’Om het te laten aasluiten bij hun studierichting, werkten de leerlingen van de houtafdeling meer met volumes, terwijl de leerlingen van de metaalafdeling en elektromechanica meer werkten met ribstructuren.

Erwin Soenens, leraar metaalbewerking verduidelijkt: ‘Eens klaar, bespraken de leerlingen hun objecten. Er werd nagedacht of deze uitvoerbaar waren in hout of metaal. Op welke manier, met welke machines én op welke schaal zou dit best gebeuren?’ ‘Dit bleek geen evidente oefening, maar wel erg interessant. Leerlingen keken op een andere manier naar ‘sterkteleer’ omdat ze deze nu zelf moesten toepassen.'

'Ze denken meer out-of-the-box. Dat heeft ongetwijfeld een invloed op de projecten waar ze in hun job aan zullen meewerken.'

Peter Penninck - leerkracht elektriciteit

Werkdag 3 - Vind jij dit goeie kunst?

Noch voor de leerlingen, noch voor de leerkrachten was rond kunst werken evident. Daarom laste Nick een spoedcursus kunstinitiatie in. Hij toonde een aantal voorbeelden die leerrijk zijn om bij stil te staan en die reacties losmaken: Vind jij dit goeie kunst, en waarom (niet)? 

De textiele installaties van Ernesto Neto kwamen aan bod, maar ook het werk van Arne Quinze in Oostende en alle commotie daarrond, de installaties met stofmaskers van Honoré d’O, het urinoir van Marcel Duchamp als mijlpaal in de kunstgeschiedenis, de meubelinnovaties van Joris Laarman, de mobiles van Alexander Calder, de sportwagen met overgewicht en de One Minute Sculptures van Erwin Wurm. 

Nick legde uit dat kunst heel stoer kan zijn, maar ook technisch, innovatief en poëtisch. Er kan ook veel humor inzitten. Hij legde uit wat voor hem het verschil maakt tussen een goede en een slechte vorm: het belang van spanning. En dat spanning vaak voortkomt uit contrasten, uit een dualiteit: hard/zacht, recht/vloeiend, organisch/geometrisch ... En kunst lokt vaak reacties los. Het is leerrijk om hier bij stil te staan, en je mening te kunnen verantwoorden.’

‘Na de kunstinitiatie was het tijd voor de derde workshop. De gemaakte maquettes werden uitvergroot in hout en metaal en de leerlingen deden vormoefeningen met metalen voorwerpen. Elke leerling voegde één element toe met als doel te komen tot een interessante sculptuur. Eens klaar werd besproken wat we ervan vonden en hoe zou het verbeterd zou kunnen worden mocht je het in het echt uitwerken. Wat als we het bijvoorbeeld op zijn kop zouden zetten?’

Werkdag 4 - Legoblokken

De vierde workshop gind over compositie. De leerlingen kregen de opdracht: bouw een vorm met spanning op, met een niet voor de hand liggende vorm. En: pas je vorm aan zodat er maximum twee horizontale lijnen inzitten. Zo werd geprobeerd om het maximum te halen uit een aantal restricties. Bijkomend aandachtspunt: zorg ervoor dat je beeld vanuit alle posities interessant is, niet slecht aan één kant. Na veel gezwoeg kwam een kunstwerk tot stand. Het werd geen kunstwerk dat op 1-2-3 tot stand kwam, maar waarbij de intensieve zoektocht het werk zo waardevol maakte.

Out-of-the-box denken

‘Onze bso-leerlingen leren niet meer voldoende om creatief na te denken’, vertelt Peter Penninck, leerkracht elektriciteit. ‘Via een kunstenaar kregen ze de kans om na te denken over beeldende kunst en hun fantasie de vrije loop te laten. En dat heeft zijn effect. Als we verlichtingsmateriaal plaatsen zeggen ze nu soms: ‘Zouden we dat niet beter op een andere plaats hangen, want dat is esthetisch mooier.’ Ze beginnen meer out-of-the-box te denken. Dat heeft ongetwijfeld een invloed op de projecten waar ze in hun toekomstige job aan zullen meewerken.‘

Een transcriptie van het filmfragment is beschikbaar.