Boekenjuf Griet | ‘Met het juiste boek krijg je iedereen aan het lezen’
Op de groene speelplaats van De Bollenboom hangt het Bollenboomgedicht. De eerste zin? Het avontuur loert in een boek. ‘We proberen opnieuw een leescultuur bij de leerlingen binnen te brengen’, zegt Griet Kempen. Hoe ze daarin slaagt?
‘We proberen leerlingen te stimuleren om meer te lezen. Helaas ligt de openbare bibliotheek op 10 kilometer van hier. Regelmatig naar de bib gaan is dus geen optie. Daarom zijn we ook op de kar gesprongen toen de Geelse bibliotheek het Leeslab voorstelde. Uit dat project, dat de kloof met de bib wilde dichten, is uiteindelijk een ‘Bib op School’ gegroeid. Eentje met zelf ontworpen meubels, zodat we de inrichting kunnen variëren. Er staan een 1000-tal boeken in. Een derde daarvan kochten we met de hulp van de ouderraad. De rest is een wisselcollectie van de bibliotheek. Een echte luxe!’
Wie is Griet Kempen
School: Stedelijke Basisschool De Bollenboom in Zammel (Geel)
Functie: zorgcoördinator en leesbezieler
Favoriete kinderboek: Misschien wisten zij alles, 313 verhalen over de eekhoorn en andere dieren, van Toon Tellegen
‘Elke leerling van onze school komt nu om de twee weken naar de schoolbib met zijn bibpasje en linnen boekentas. Als leerlingen dat willen, nemen ze hun boeken mee naar huis. Er zitten ook prentenboeken voor de kleuters bij. Zij komen een keer per maand omdat ze in een andere vestiging zitten.’
'Als je leerlingen jou zien lezen, dan hebben ze zelf ook meer zin.’
‘Klassen komen naar de schoolbib als er een activiteit rond lezen op de planning staat. Tijdens de middag kunnen leerlingen er vrij lezen. Nu heb ik bijvoorbeeld tickets in de boeken gestopt. Vinden leerlingen er zo eentje tijdens het lezen, dan mogen ze een middag komen lezen met enkele vrienden. Het leeft, merk ik, want sommige leerlingen gaan echt op zoek naar zo’n ticket. Maar ook: niet iedereen doet dat even graag. En dat is oké.’
Nieuwe wereld
‘Mijn rol in dat alles? Ik stimuleer en reik aan. Ik regel het tandemlezen zodat het zesde leerjaar elke week met het eerste leerjaar kan lezen, organiseer het carrousellezen in de klassen en maak er de opdrachten voor. Ik onderhoud de contacten met de bib - wat een fijne samenwerking trouwens - en organiseer de boekenpromotie… Dat doe ik omdat leerlingen die lezen, zoveel leervoorsprong hebben en extra kennis kunnen opsteken. Er gaat letterlijk een nieuwe wereld open in een boek. Lezen brengt rust, brengt inspiratie. Ik vind het belangrijk dat we leerlingen daarvoor warm maken.’
‘Niet alleen de leerlingen trouwens, ook de collega’s. Volg ik een lezing van Nina Mouton over zelfzorg, dan breng ik dat boek mee zodat ze erin kunnen kijken. Ik tip boeken als De beste lezers zitten in mijn klas van de pedagogische begeleidingsdienst. Of ik vertel over een fijn boek dat ik in de bib zag, waarin schrijfopdrachten voor de derde graad staan. Ik reik op een niet-dwingende manier aan, probeer hen mee te trekken én te overtuigen om te lezen. Want als je leerlingen jou zien lezen, dan hebben ze zelf ook meer zin.
Lestips van juf Griet
- GO4TY! – 40 basiswoorden voor kleuters
’Bij anderstalige kleuters zetten we hard in op de GO4ty!, de 40 basiswoorden die je nodig hebt. Ook preteaching van een verhaal gebeurt in de kleuterschool. En we geven boektasjes mee met spelletjes en voorleesverhalen.'
GO! Pro (Cahier Woordenschatverwerving anderstalige instappende kleuters GO4ty!)
- Bied boeken frontaal aan
’Als leerlingen de kaft en niet alleen de rug van een boek zien, zullen ze er veel sneller naar grijpen. Presenteer je boeken dus frontaal.’
- Doe de leesscan
‘Bij het begin van het project Leeslab hebben we de Leesscan gedaan om het leesonderwijs op onze school in kaart te brengen. De resultaten bewezen dat we op het goede pad zijn. De online tool test het leesbeleid, de leesomgeving, leesdidactiek, leesbevordering en leesmonitoring. Als school krijg je zo zicht op je sterktes en werkpunten.’
- Schoolbibgids
'Van ons hele LeesLAB-avontuur hebben we een schoolbibgids gemaakt. Het Handboek inrichting, collectie en beheer. Schoolbibliotheken voor 0-12 jaar van Stichting Lezen was daarvoor een belangrijke inspiratiebron. Zo kunnen we onze expertise met andere scholen delen.’
Bollenboomboek en -gedicht
‘Of het lezen altijd zo gesluimerd heeft op onze school? Eigenlijk wel. We hebben een werkgroep leesbevordering die acties voor Jeugdboekenmaand, Poëzieweek en Voorleesweek in elkaar steekt. Ooit stond er ook een boekencaravan op de speelplaats. Dat werkte helaas niet: er was te veel lawaai en de caravan kreeg vandalen op bezoek. Nadien kwamen er boekenhuisjes en een leesplek op de speelplaats. Maar tussen het voetballen en basketten door kan je niet rustig lezen. Dat kan in onze Bollenboombib nu wel.’
‘Over die bib hebben we trouwens samen met de stadsdichter van Geel een Bollenboomgedicht gemaakt. Het staat op de leeskaart van de leerlingen, waarop ze ook hun favoriete boeken schrijven. De leerlingen, ook de oudste kleuters, hebben allemaal woorden ingestuurd die ze met lezen associëren. Die heeft de stadsdichter in het gedicht gebruikt. Het hangt ook in het groot op de speelplaats en in de kleuterschool.'
'Leerlingen die lezen, hebben zoveel leervoorsprong en steken met elk boek extra kennis op.'
‘Een ander project waar we trots op zijn, is ons Bollenboomboek. Het verhaal baseerden we op de musical die we enkele jaren geleden opvoerden. Leerlingen tekenden de personages en verhaalelementen, de ict-juf combineerde dat alles met het verhaal en foto’s van de omgeving en de school. Elke leerling heeft het boek mee naar huis gekregen op het einde van het schooljaar.’
In de boekenkast van juf Griet
- Het complete drakenboek, Frederica Magrin, Fontaine Uitgevers
- Alles is kunst: 48 fantastische kunstprojecten, Susie Brooks, Lemniscaat
- Een boek, Hervé Tullet, Oogappel
- Mama kwijt, Chris Haughton, Gottmer
- Terra Ultima : de ontdekking van een onbekend continent, Raoul Deleo, Lannoo
Van 'bwa' naar 'yes'
‘Voor het project Leeslab namen we bij de leerlingen een enquête over lezen af. Wat doe je wel graag, wat minder? Daaruit kwam dat ze begrijpend lezen niet leuk vonden. Met het carrousellezen proberen we dat tij te keren. In een klein groepje werken leerlingen dan rond een boek. Voor leerlingen die niet gemakkelijk een boek vinden dat hen echt aanspreekt, komt sinds kort ook de boekensmurf langs. Dan ga ik verkleed met hen op zoek tijdens een persoonlijker traject. Ik laat hen boeken ontdekken en probeer hen te prikkelen, zodat ze met een boek binnen hun interesses weer naar de klas trekken.’
‘Vorig schooljaar hebben we de enquête herhaald. We zagen toen al een lichte verbetering. Nu ben ik benieuwd of we met de komst van de Bib op School echt substantieel vooruitgaan.’
Werkvormen voor de boekenkring
Juf Griet tovert telkens weer nieuwe ideeën uit haar hoed voor het carrousellezen, waarbij leerlingen samen diverse leesopdrachten vervullen rond een boek of thema. Benieuwd naar meer methodieken om de leescultuur in je klasgroep te bevorderen? Op 33 korte werkvormen voor de boekenkring vind je meer dan dertig werkvormen. Alle werkvormen zijn geschikt voor het lager onderwijs en zijn aanpasbaar op leeftijd en leesniveau.
De Beste Boekenjuf/meester van het jaar
De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leescompetenties in de klas.
Beste Boekenjuf/meester is een initiatief van CANON Cultuurcel in samenwerking met Iedereen Leest en Vlaamse kinder- en jeugdboekenuitgevers.
Nomineer jouw kandidaat
Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via Cultuurkuur.