Boekenjuf Kristien | Muzisch werken en boeken gaan goed samen. Ik stimuleer de leerlingen op allerlei om naar boeken te grijpen.
In basisschool Mariavreugde hebben ze niet enkel een boekenjuf maar eveneens een boekenmama. ‘Lezen is iets bijzonder noodzakelijk, maar lezen is ook iets bijzonder leuk’, zegt boekenjuf Kristien De Schuyter. ‘Ze moeten graag lezen, of ze nu snel of traag lezen, vlot of minder vlot
Boekenjuf Kristien De Schuyter is de zorgjuf en muzojuf van de basisschool. Tot voor twee jaar was ze 24 jaar lang juf in het eerste leerjaar.‘Boeken zijn een passie en het is die passie die ik wil overbrengen aan de leerlingen. Het was al heel lang mijn droom om een boekenklas te openen’, vertelt ze, ‘maar we kampen hier met plaatsgebrek.’ Elke klas had wel een klasbib, maar een schoolbib was er niet. Daarom sloot Kristien een compromis met de toenmalige zorgjuf, die centraal in de school een klasje had. ‘We spraken af dat ik een halve klas kon inrichten als boekenklas. En sinds ik zelf zorgjuf ben, is dit helemaal mijn lokaal.’
Zorg
De combinatie boekenjuf/zorgjuf/muzojuf werkt erg goed, zegt Kristien. ‘Het plaatje klopt. Muzisch werken en boeken gaan goed samen. Tijdens de muzo-uren lees ik geregeld voor of werken we muzisch met boeken. En ook tijdens zorguren werk ik vaak met boeken. Ik probeer de leerlingen op allerlei manieren te stimuleren om naar boeken te grijpen. Technisch lezen is daarbij belangrijk, maar graag lezen is even belangrijk of zelfs belangrijker.
Daarom begin ik bijna elk zorgmoment met het voorlezen van een klein stukje uit een boek: dat stimuleert leerlingen om te zien dat het fijn is om te kunnen lezen. Eigenlijk ben ik zo de hele dag boekenjuf. Met dit superlokaal zeggen de leerlingen nu ‘ik mag naar de boekenklas’ in plaats van ‘ik moet naar de zorgjuf’. Ik waak erover dat ik voor een aangename sfeer zorg als ik aan remediëring werk. Ik begin zo’n zorgmoment met een verhaaltje, ik ga eens gezellig naast hen zitten om samen een boekje te nemen en te lezen. Dat is iets helemaal anders dan hen een blaadje met zinnetjes geven.’
Wie is Kristien De Schuyter?
School: Zorgjuf en muzojuf op Vrije Basisschool Mariavreugde in Wondelgem.
Favoriete kinderboek: Pluk van de Petteflet. Mijn exemplaar is vergeeld en valt uit elkaar, maar het is het eerste boek dat ik destijds gekocht heb voor in mijn klas. Het land van de grote woordfabriek van Agnès de Lestrade en Valeria Docampo heb ik gekregen van een mama. Het is prachtig en een leuk boek om mee aan de slag te gaan.
Geeft de boekenmicrobe door omdat … 'Ik kom uit een gezin met ouders die graag lazen en waar de boekenkast de living domineerde. Maar als kind heb ik nooit veel of graag gelezen: ik was een poppenmama. Pas toen ik ouder was – een goed eind in het middelbaar al – begon ik veel te lezen. En toen ik les begon te geven nog meer. Als leerkracht in het eerste leerjaar ontdekte ik toen ook de prentenboeken.'
Lezen tijdens de middagpauze
Het hele schooljaar is de boekenjuf ook present tijdens de middagpauzes. ‘Dan mogen de leerlingen van de lagere school hier komen lezen als ze zin hebben. We hebben een beurtrol, want onze lagere school telt bijna 600 leerlingen. Ik hang uit welke klas wanneer aan de beurt is en die leerlingen mogen dan binnen en buiten lopen wanneer ze willen. Ze zijn uiteraard niet verplicht om te komen en ze kiezen zelf wat ze lezen, waar ze gaan zitten en hoe lang ze blijven. De leerlingen kunnen hier een halfuur lezen, want als boekenjuf let ik er ook op dat ze altijd nog even naar buiten kunnen voor ze weer naar de klas moeten.
‘De populariteit van het middaglezen varieert wat per klas, maar van het vierde leerjaar zaten hier onlangs bijvoorbeeld 14 van de 21 leerlingen. Bij slecht weer zit trouwens zowat de hele klas hier met zijn neus in een boek.’
Ik hou me ook aan De rechten van de lezer die onder meer stellen dat je mag kiezen wat je leest, dat je bladzijden mag overslaan, dat je enkel naar de plaatjes kan kijken ... Het is echt ‘mogen’ en niet ‘moeten’. Alleen zo kan lezen een feest zijn.’
Fluisteren
Moeten ze dan niet stil zijn? ‘Jawel’, zegt juf Kristien. ‘Dat is de enige regel die hier geldt. Al is ook dat een beetje relatief, want wat is het heerlijk om met twee een boek te lezen en te zitten fluisteren! En de kleintjes zie ik vooral dertig minuten ‘vlinderen’. Ze nemen een boek, kijken even, zetten het terug, kiezen iets anders ... Ook dat is een vorm van leesbevordering: ze komen in contact met boeken en hebben er plezier in.’
De leerlingen hebben respect voor de boeken, benadrukt de boekenjuf. ‘Het valt me elke keer weer op: het is hier nooit chaos. De leerlingen zijn gewend hun boek netjes terug te zetten. Voor zoveel kinderhandjes gaat er niet veel stuk.’
‘Ik wil van de leerlingen ‘grage lezers’ maken die plezier in boeken vinden’
De boekjes staan geschikt per leeftijd. Er zijn prentenboeken, leesboeken, weetjesboeken, strips, poëzie, tijdschriften en reeksen als Vos en Haas en Maan Roos Vis ... Er is ook een aanbod voor minder taalvaardige leerlingen. Zo werkt de juf van de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers vaak met boeken en houdt boekenjuf Kristien bij het voorlezen rekening met taalarmere leerlingen.
Tussen de boeken staan foto’s of kaarten van schrijvers die op bezoek zijn geweest in de school, met een handtekening of een persoonlijk tekstje. ‘Er zijn wat oudere boeken bij die we hebben gekregen, maar ook nieuwe die echt heel mooi zijn. Er is van alles wat.
De Beste Boekenjuf/meester van het jaar
De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leesplezier in de klas.
CANON Cultuurcel en de Groep Kinderboekenuitgevers zoeken een juf of meester, zorgleraar of -coördinator uit het basisonderwijs (kleuter- en lager) die zich inzet voor leesbevordering en werken met kinderboeken aanmoedigt.
Nomineer jouw kandidaat
Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via boekenjuf.be.
Boekenmama
Boeken ontlenen mogen de leerlingen niet. Een bewuste keuze, door het nog beperkte aanbod en omwille van de administratie die dat met zich zou meebrengen. ‘Soms is dat wel moeilijk voor de leerlingen, omdat ze een boek willen uitlezen’, beseft ze. ‘Daarom heb ik klaslijsten, waarop ze de titel van hun boek kunnen noteren en de pagina waar ze gebleven zijn.’ De klassen trekken overigens tweewekelijks naar de openbare bibliotheek, waar ze wel boeken kunnen uitlenen.
‘Ik merk dat veel leerkrachten mee op de kar springen’
Mee aan de basis van de boekendynamiek ligt Ellen, een mama van een van de leerlingen. ‘We noemen haar boekenmama Ellen’, zegt juf Kristien. ‘Wij vormen een tandem. Samen bereiden we initiatieven voor of leggen we contacten met auteurs bijvoorbeeld. Onze boekenmama houdt het boekenproject vrijwillig mee draaiende: dat is toch bijzonder. En ook de directie en collega’s steunen dit initiatief.
Versjes op de toiletdeuren
Ik merk dat veel leerkrachten mee op de kar springen.’ Dit jaar heeft de school opnieuw grote plannen. Zo komt Bart Moeyaert langs voor de leerkrachten en in de klassen worden onder meer Joke van Leeuwen en Luc Embrechts verwacht. Voorts is er een samenwerking met de bibliotheek en met een rusthuis uit de buurt.
En plannen zijn er nog genoeg. Zo zou er een ICT-hoek komen in de boekenklas en staan er luisterboeken op het verlanglijstje. De school neemt deel aan de Gedichtendag en de Jeugdboekenmaand. ‘Een tijd geleden hebben we bijvoorbeeld met de kleuters en de leerlingen van de lagere school gedichten bij elkaar gebracht. Die hebben we muzisch verwerkt en de school heeft dat laten printen: nu zijn dat onze toiletdeuren. Daarop staan versjes en is getekend door de leerlingen.’
‘Ik begin bijna elk zorgmoment met het voorlezen van een klein stukje uit een boek’
Grage lezers
Het is Kristien haar doelstelling van de leerlingen ‘grage lezers’ te maken, zegt ze, die plezier in boeken vinden. Lukt dat met meer leerlingen dankzij de boekenklas? ‘Absoluut’, beaamt juf Kristien. ‘De interesse in boeken wordt zo bij veel leerlingen gewekt. Ze moeten graag lezen, of ze nu snel of traag lezen, vlot of minder vlot. Het is belangrijker dat ze er zin in hebben dan dat ze een tekst in 2 minuten en 15 seconden kunnen lezen.’