Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Boekenjuf Sofie | ‘Een verhaal van drang en dwang’

Boekenjuf Sofie | ‘Een verhaal van drang en dwang’

Een directeur die het leesonderwijs in haar school laat floreren? Zo iemand is Sofie De Pauw. Ze zorgt voor het zaad en het water zodat leerkrachten kunnen groeien. Want, zo zegt ze zelf, de basis voor elk veranderingsproces zijn goede omstandigheden.

Leerling met boek steekt enthousiast hand op
Leerling poseert met bolderkar vol boeken
Boekenjuf Sofie poseert op een bankje
Schort met vakjes voor leeskaartjes

‘GAAF! is een kleinschalige basisschool die veel leerlingen uit de buurt rekruteert. De grote meerderheid van hen is indicatorleerling en heeft een andere thuistaal. Dat speelt uiteraard mee in ons verhaal: het is er eentje van drang en dwang.’

‘Drie jaar geleden ruilde ik het zesde leerjaar in voor de directeursstoel. Toen zagen we ook dat onze cijfers voor begrijpend lezen niet goed waren. Dat was de dwang. De sterke drang kwam erbij doordat we zelf voelden dat onze leerlingen nood hadden aan uitdagend leesmateriaal. We zagen ook dat we ouders moesten betrekken en ondersteunen bij het lezen en voorlezen.’

 

Wie is Sofie De Pauw?

School: GO! Basisschool GAAF! in Aalst

Functie: directeur

Favoriete kinderboek: Oorlogswinter, Jan Terlouw, Lemniscaat

Grote veranderingen

‘Op die drie jaar is er al veel veranderd. We voerden eerst Kwartiermakers in en maakten werk van leuke boekenhoeken in de klassen. De klasbibliotheken werden aangevuld en geactualiseerd met boeken die we op bijscholingen getipt kregen. Leerkrachten weten ook dat er altijd budget is voor boeken.’

‘We weten nu ook beter wat een goed boek is. Vlakke verhalen zonder climax één keer voorlezen in de kleuterklas? Dat is verleden tijd. Nu vertellen we het verhaal verschillende keren in dezelfde week. De leerkrachten gaan steeds dieper graven en het verhaal uitbouwen met de leerlingen. Als we nu boeken aankopen is die verhaallijn dus belangrijk, maar ook de context moet rijk zijn en leerlingen moeten zich in het verhaal kunnen herkennen. Een zo breed mogelijk aanbod, daar gaan we voor.’

‘

Vlakke verhalen zonder climax één keer voorlezen in de kleuterklas? Dat is verleden tijd.’’

Boekenjuf Sofie

In de boekenkast van Sofie en haar team

  • De bende van Nemesis, Frederick Deloddere, Clavis
  • De prins zonder billen, Levina van Teunenbroek, Van Holkema & Warendorf
  • Keizer Ei, Karst-Janneke Rogaar, Kluitman
  • Het boek zonder tekeningen, B.J. Novak, Lannoo
  • Het grote boek van Madelief, Guus Kuijer, Querido

Sleutels als rode draad

‘Vorig schooljaar kregen we de kans om in het nascholingstrajecttraject Sleutels voor effectief begrijpend lezen en luisteren met het Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO) van de KU Leuven te stappen. Sindsdien hebben we ook een kernteam Begrijpend lezen. Er zit een collega uit het kleuterteam in, samen met twee leerkrachten uit team lager. Ik ben er ook bij betrokken omdat het zo’n belangrijke focus voor de school is. We hebben al heel hard gewerkt aan die sleutels. De vijf sleutels leven hier, ze hangen in alle klassen en zijn de rode draad van ons leesonderwijs.’

‘Onze focussleutels zijn strategie, instructie en interactie. De leerkrachten staan model en verwoorden de eigen denkprocessen. Ook als ze een verhaal voorlezen en er bijvoorbeeld een moeilijk woord opduikt. Tot het derde leerjaar doet de leerkracht voor, vanaf het vierde proberen leerlingen zelf. Vanaf dan zetten we ook in op een tekst kunnen samenvatten. Uit de resultaten van OVSG, de onderwijsvereniging van steden en gemeenten, zagen we immers dat leerlingen moeite hadden om de hoofdgedachte uit een tekst te halen. We reiken verschillende systemen aan om dat te doen. Dat is waar we nu in het traject zitten.’

Leerlingen lezen samen

Op de plank: interactie

‘Vanaf volgend schooljaar nemen we de sleutel interactie erbij. Dat houdt het spreken over teksten met de leerkracht en de medeleerlingen in. Leerkrachten hebben nood aan input over welke werkvormen daarvoor mogelijk zijn. De eerste pedagogische studiedag zullen we daaraan besteden. We gaan ook onze methodes screenen: zitten er genoeg instructielessen in? Moeten we bepaalde lessen, zeker tot en met het derde leerjaar, niet vervangen? Matchen de lessen met de sleutels?’

‘Ik volg nu ook de masterclass Volop Taal, 7 didactische principes voor taalonderwijs in de basisschool van het CTO. Het gelijknamige boek is trouwens een echte aanrader. Op die manier komt er nog meer input binnen. En merk ik dat er nog veel werk op de plank ligt voor de andere domeinen van taal.’

Lestips van Sofie

Op elk boek een QR-code

‘Onze nog prille schoolbib bevat boeken die geschikt zijn voor meerdere klassen. Ze staan in de leraarskamer en collega’s kunnen ze daar ontlenen. Op elk boek plakt een QR-code die leidt naar een online pagina waar leerkrachten kunnen noteren wat ze met het boek gedaan hebben. Zo krijgen we een inspiratiebank binnen de school.’

Maak lezen cosy en leuk

‘Op onze speelplaats staat een leesboom. Die kleden we met de Poëzieweek aan met gedichten. Tijdens Jeugdboekenmaand hangen we er dan weer kaften van boeken in. Er is ook een bank rond gemaakt zodat je tegen de boomstam kan leunen en lezen. We hebben ook een bolderkar, een mobiele schoolbibliotheek die tijdens de speeltijd naar buiten wordt getrokken. Dan kan er spontaan gelezen worden in de rustige zone van de speelplaats.’

Boeken in de kijker op je bureau

‘Ook in mijn bureau staan boeken in de kijker. Het zijn titels die me nauw aan het hart liggen. Zo maak je een lezer van Pamela Paul staat ertussen, net als Volop taal van het CTO en Simon Sineks Start with Why. Ik ben fan van zijn inspirerende leiderschapsideeën.’

Visualiseer je plannen

‘In de leraarskamer staan inspiratiemappen die het kernteam gemaakt heeft rond de verschillende sleutels van begrijpend lezen. Zoeken leerkrachten ideeën, dan zijn die dus nooit veraf. We hebben hier ook onze 'stoefmuur' waar leerkrachten hun goede praktijkvoorbeelden kunnen hangen, om uitwisseling en elkaar inspireren te bevorderen. Het schoolontwikkelingsplan, leesbeleid incluis, wordt hier ook gevisualiseerd voor iedereen. Wat kunnen we afvinken? Wat moet bijgestuurd worden? Waar zijn we mee bezig? Ik vind het belangrijk dat die instrumenten leven en dat iedereen een zicht heeft op waar we staan.’

Verteltassen voor kleuters

‘In de kleuterklassen gaan er verteltassen met boeken mee naar huis. Daar zitten materialen in zoals een knuffelbeer, een schriftje waarin de ouders hun ervaringen kunnen delen, samen met het boek en een lijst met voorleestips. Bij elke verteltas hoort ook een doebox met creatief materiaal en wie-, waar- en waarom-vragen om met dat boek aan de slag te gaan.’

Samen sterk

‘We werken samen met het buurtcomité van onze wijk om de school als ontmoetingsplaats in te richten. Vrijwilligers van vzw Broeiklas verzorgen de huiswerkbegeleiding hier op school. Kansarme leerlingen van wie de ouders aangeven dat ze het moeilijk vinden om hen te begeleiden, zijn er welkom.‘

‘Ook bibliotheek Utopia in Aalst is een belangrijke partner. Ik heb me opgegeven als brugfiguur om samen met de ouders van leerlingen van het eerste leerjaar een bezoek te brengen. Centrum voor basiseducatie Ligo is dan weer een instantie die inzet op het meer geletterd maken van ouders. Weten ze niet goed hoe de agenda werkt of krijgen ze de app van Smartschool niet geïnstalleerd? Dan komt er iemand van Ligo naar school om te helpen.’

‘Elk jaar werken we ook samen met onze secundaire school tijdens de Poëzieweek of de Voorleesweek. Zo was er vorige week een poëziewandeling voor de kleuters, uitgewerkt door het vijfde en zesde middelbaar. Het is een fijne symbiose.’

Voor de boot zwemmen

‘Deze nominatie door collega’s vind ik fijn en waardevol. Voor mij is het evident dat ik de mogelijkheden voor goed leesonderwijs creëer. Maar het is ook de verdienste van het team. Ik bots niet op weerstand. Integendeel. We hebben een heel gedreven team met enkele sterke gangmakers, die wel eens voor de boot durven zwemmen. Dat is een echte zegen.’

De Beste Boekenjuf/meester van het jaar

De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leescompetenties in de klas.

Beste Boekenjuf/meester is een initiatief van CANON Cultuurcel in samenwerking met Iedereen Leest en Vlaamse kinder- en jeugdboekenuitgevers.

Nomineer jouw kandidaat

Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via Cultuurkuur.

Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Veerle Vanbuel
School GO! BS GAAF Aalst
Organisaties Utopia bibliotheek
Onderwijsniveau
  • Basisonderwijs (lager en kleuter)
  • Gewoon basisonderwijs (lager en kleuter)
Thema
  • literatuur en leesmotivatie
  • poëzie
  • taal(bevordering) en taalstimulatie
Sleutelcompetenties
  • Nederlands
Schooljaar 2021-2022
Projectverantwoordelijke Sofie De Pauw

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
2 leerlingen in museum met schilderijen

De Kunstbrug: verbind je school met een museum!

Zes jaar lang werkten M Leuven en de Mater Dei-school uit Leuven samen aan het project De Kunstbrug. De bedoeling was na te gaan of kunst kan helpen om kinderen meer zelfvertrouwen te geven.

Lees meer
Leerling houdt boek omhoog

'Alles komt goed, altijd': creatief aan de slag rond jeugdliteratuur via druktechnieken

Met een jeugdboek als vertrekpunt ging kunstenares Joke Van Canneyt met de leerlingen van het vijfde leerjaar van VBS Heilig-Hartcollege in Heist-op-den-Berg aan de slag met allerlei druktechnieken. ‘Een project met een externe partner kan leerlingen én leerkrachten veel deugd doen.'

Lees meer
Leerling staat op stoel tijdens poëzie-opdracht

Deze OKAN-leerlingen brengen zelfgeschreven poëzie in beeld

Een OKAN-klas van het GO! technisch atheneum Brugge ging aan de slag met poëzie en beeld. Begeleid door twee dichters en een illustrator associeerden en verzonnen ze erop los. De uiteindelijke resultaten kwamen op een tentoonstelling in de bib te hangen, te bewonderen door heel de stad.
Lees meer
Close-up van partituur/liedjestekst

Daar zit muziek in: zingend Nederlands leren in NT2!

Een NT2-koor oprichten om op een muzikale, ongedwongen manier Nederlands te leren. Dat idee schuilt achter Daar zit muziek in, een dynamoPROJECT van GO! CVO Antwerpen. Leerkracht Nederlands aan anderstaligen en taalpromotor Nele Van fraeyenhove knoopte er een samenwerking met de muziekacademie van...

Lees meer
Geschminkte leerling kijkt recht in de camera

Deze vierdejaars leren zichzelf én elkaar kennen dankzij improvisatietoneel

Aan het GO! Atheneum Aalst werken de leerlingen van het 4e jaar ASO samen aan een totaalspektakel geïnspireerd op het boek Alice in Wonderland. 15 leerlingen, afkomstig uit verschillende richtingen, kozen voor de module toneel. Samen met theatermaker Tom De Bleye van theatergezelschap Larf! ontdekte...

Lees meer

Nieuws in de kijker

Laureaten Beste Boekenjuf/meester 2023 zijn bekend

De prijs voor Beste Boekenjuf/meester wil waardering schenken aan leerkrachten basisonderwijs die een concrete en...

arrow leftliteratuur en leesmotivatie
Lees meer
Emailadres UITID invullen om met Burgerprofiel te koppelen

Aanmelden voor onderwijspersoneel via 'Mijn Burgerprofiel'

Als onderwijspersoneel moet je nu aanmelden met je ‘Burgerprofiel’. Dit is een veilige en individuele manier om je...

Lees meer
Leerkrachten zitten tegenover elkaar en stellen vragen aan elkaar in het kader van een speeddate

Eerste ontmoetingsdag voor startende Kunstkuren - 9 juni '23

Op 1 september 2023 starten in Vlaanderen 100 nieuwe Kunstkuren. Ben jij één van hen? Kom dan zeker op 9 juni naar de...

arrow leftKunstkuur
Lees meer
logo Poëziesterren secundair

Ontdek de winnaars Poëziesterren secundair onderwijs 2023

35.000 leerlingen uit de eerste en tweede graad van verschillende Vlaamse en Brusselse scholen stemden tijdens de week...

Lees meer
Cover Hervé Tullet Dans je mee?

WIN een boek rond dans

Het interactieve speelboek van Hervé Tullet bezorgt kleuters heerlijk lees- en dansplezier. Dit boek nodigt je...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, ondersteuningen en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement Onderwijs en Vorming

Koning Albert II-laan 15, postbus 134

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
  • Toegankelijkheidsverklaring
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs