De Bevriedinge
De derdegraads leerlingen van Basisschool De Vierboete in Nieuwpoort herdachten op een heel levendige manier de bevrijding door de Canadezen. Aan de hand van een groepsfoto van 7 september 1944, gingen ze aan de slag met getuigen uit die tijd.
Een groepsfoto van een tweehonderdtal mensen op de markt van Nieuwpoort die samen de ‘bevriedinge’ vierden van hun stad, inspireerde Basisschool De Vierboete. Het idee: de nog levende getuigen van de foto opsporen om hun verhalen over de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van 7 september 1944 in Nieuwpoort tot leven te brengen. Het project deed zo de leerlingen op een actieve manier nadenken over democratie, vrijheid en verdraagzaamheid.
Wederzijdse ontmoeting tussen oud en jong
‘Voor het opsporen van de identiteit van de mensen op de foto lanceerden we een oproep via het mededelingenblad van de stad en via enkele posters op strategische plaatsen’, vertelt leerkracht Philip Hoogewys enthousiast. ‘De reacties van de oudere Nieuwpoortenaren waren overrompelend.
Op korte tijd konden we met de hulp van de stadsarchivaris en zijn assistent bijna alle namen van de mensen op de foto achterhalen.’ De nog levende getuigen werden uitgenodigd in de klas om de vragen van de leerlingen te beantwoorden. Nadien maakten de getuigen en leerlingen samen een wandeling door Nieuwpoort langs plaatsen die in de interviews aan bod kwamen om er foto’s te maken.
‘Voor de leerlingen ging een nieuwe wereld open. Hun vertrouwde stad, straat, school kreeg plots een andere invulling: Duitse soldaten reden erdoor, er heerste angst voor bombardementen en er was vooral het spook van de honger die de stad teisterde.’ Ook de getuigen bloeiden open tijdens en na de gesprekken. Ze spraken vol lof over de interesse van de kinderen, de vragen die hen gesteld werden en de conclusies die de leerlingen uit de interviews trokken. Het gaf hen een oppeppende spirit. De ontmoeting tussen jong en oud resulteerde in wederzijds respect en appreciatie.
De geschiedenis komt tot leven
Het resultaat van de interviews gaven de leerlingen vorm onder begeleiding van een professioneel grafisch vormgever. Ze maakten een tentoonstelling met panelen waarop de getuigen hun verhaal vertellen. Centraal hing de foto waarmee het allemaal begon.
In het boekje dat de leerlingen maakten bij de tentoonstelling, was er naast de interviews ook het relaas van ‘de bevriedinge’ te lezen. Via het Library and Archives Canada vroeg de school de War Diaries van het Canadese leger op. Hiermee kon de school alle verhalen controleren op hun waarheid en het ware verhaal van de bevrijding van Nieuwpoort ontrafelen.
Bij de opening van de tentoonstelling stelden de leerlingen hun project voor aan alle getuigen, oudstrijders, ouders, burgemeester, plaatselijke pers en vele geïnteresseerden. Als kers op de taart kwamen er na de presentatie tanks de markt opgereden, net als in 1944. Dit gebeurde in samenwerking met het Koninklijk Museum van het Leger van Brussel. Tenslotte werd er met iedereen een groepsfoto genomen en zo was de cirkel rond.
Tips van Philip
- Laat de leerlingen en getuigen samen een identificatiefiche invullen voor het interview begint. Hierin verzamel je per getuige alle nodige persoonlijke gegevens.
- Werk samen met de stad of gemeente. Dit verhoogt het draagvlak van je project en verlaagt de drempelvrees voor getuigen.
- Schuim samen met je leerlingen het internet af en leg contacten. Zo kwamen we bij het Koninklijk Museum van het Leger in Brussel terecht en konden we de leerlingen een sublieme apotheose aanbieden die geen euro heeft gekost.
- Maak de inhoud van de interviews tastbaar. Organiseer een wandeling langs alle plaatsen die voor de getuigen van belang zijn geweest. Zo komen de herinneringen bij getuigen nog meer tot leven en komen de leerlingen veel makkelijker tot conclusies.
- Maak een boeiende slotpresentatie met veel afwisseling. Hoe levendiger je het slotmoment maakt, hoe meer dit in ieders herinnering blijft: laat filmpjes zien, speel situaties na en betrek rekwisieten van vroeger.
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De leerlingen luisterden naar verhalen van de nog levende getuigen van een oude foto van de ‘bevriedinge’. Door de plaatsen uit de verhalen samen te bezoeken kwamen de herinneringen bij de getuigen nog meer tot leven.
verbeelden
- De verhalen stimuleerden de verbeelding van de leerlingen. Door de plaatsen te bezoeken konden de leerlingen zich nog beter voorstellen hoe hun vertrouwde stad, omgeving, straat eruit zag ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. In een slotpresentatie speelden ze situaties na en gebruikten ze rekwisieten van vroeger.
conceptualiseren
- De leerlingen gingen in gesprek met de getuigen over democratie, vrijheid en verdraagzaamheid. Ze vatten hun interviews met alle getuigen samen in panelen voor een tentoonstelling.
analyseren
- De leerlingen analyseerden de verhalen van de getuigen, toetsten dit af met de War Diaries en ontrafelden zo het ware verhaal van de bevrijding van Nieuwpoort.