Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Een kunstenaar voor élke school!

Een kunstenaar voor élke school!

‘Laat je leerlingen hun verhaal vertellen aan elkaar’, zegt schrijver op school Laïla Koubaa. ‘Want alleen zo kan je elkaar begrijpen. En werk je aan verdraagzaamheid en solidariteit.’ Laïla Koubaa leert kinderen verhalen vertellen en naar verhalen luisteren. En pleit voor een kunstenaar voor elke school.

Eind 2016 startte Laïla Koubaa als schrijver op school in de Sassepoort en Spoor 9. Dat is een basisschool voor buitengewoon onderwijs type 3 en type 9 voor kinderen met gedrags- of emotionele problemen en autismespectrumstoornis. Laïla: ‘Uitgangspunt van het project was: ga een intensieve dialoog aan met de leerlingen, leraren en de bredere schoolomgeving. Voor de rest kreeg ik carte blanche. Leuk, want experimenteren, daar gaat het om in kunst.’

Jasmijnzalf en pijnboompitten

‘Ik ben me eerst gaan voorstellen in de 9 klassen, en de verhalen uit mijn eigen boeken gaan voorlezen. De kinderen luisterden geboeid. Ik prikkelde hun zintuigen: projecteerde de illustraties, bracht jasmijnzalf mee, liet hen proeven van couscous en pijnboompitten. Niet alle kinderen hier hebben toegang tot boeken, bij velen is er geen voorleescultuur thuis, ouders zijn laaggeletterd. Tijdens de lezingen en workshops luisterde ik naar de verhalen van de kinderen.’

Tussen december 2016 en juni 2017 kwam Laïla 1 tot 3 keer per week langs in de school. ‘Ik ben zelf GON-begeleider in een andere school, dus ging ik langs op mijn vrije momenten. Best intensief, maar zo maakte ik heel vlug deel uit van het decor van de school.’

Verzamelaars van verhalen

Laïla gaf telkens workshops van 2 tot 3 uren aan de kinderen. Laïla: ‘Ik heb de kinderen omgedoopt tot Katibs: in de Arabische wereld zijn dat verzamelaars van verhalen. Zo werden de leerlingen verzamelaars van hun eigen verhalen. En die zijn ze dan aan elkaar gaan voorlezen. Want het is maar door je verhaal aan elkaar te vertellen dat je elkaar kan begrijpen.’

Als kind van een Tunesische vader en een Vlaamse moeder in het landelijke Eggewaartskapelle ervoer Laïla dat zelf goed genoeg. ‘Samen met mijn zus was ik het enige allochtone meisje in dat kleine West-Vlaamse dorpje. Het contrast met mijn familie in Tunis was enorm. Door mijn eigen verhaal te vertellen, toonde ik aan de leerlingen hoe je verdraagzaamheid en solidariteit kweekt. Door interesse voor elkaar te tonen, en niet in te vullen wat een ander volgens jou moet denken.’

Gemeenschappelijke droom

Laïla stuurde als schrijver op school lees-, schrijf- en denkprikkels de school in. Laïla: ‘Samen met boekenjuf Elf - mijn houvast, vertrouwenspersoon en onmisbare brugfiguur naar de andere collega’s - schilderden de kinderen medaillons die hen eraan herinnerden dat ze Katibs zijn. Die samen aan een mooiere wereld schrijven en ontdekken dat mensen een gemeenschappelijke droom hebben: een thuis vinden.’

‘Ik leerde de kinderen hun naam in het Arabisch schrijven. Dat vonden ze enorm fascinerend. Ook kinderen die in een racistische omgeving opgroeien, wilden dat echt graag kunnen. Ze vroegen zelfs om de naam van hun hond en oma in het Arabisch te leren schrijven. Ook kinderen die in het Arabisch zijn opgevoed, voelden zich gewaardeerd. Want die hopen dat schrift later te kunnen leren. En het had ook een positieve invloed op de fijne motoriek. Want de kinderen namen de tijd om die letters heel goed te vormen. En dat deden ze daarna ook in hun eigen alfabet.’

Laïla’s workshops beperkten zich niet tot schrijven: ‘Tekenaars Laura Janssens en Mattias de Leeuw hebben op school de muren geïllustreerd. De leerlingen tekenden mee op papier. Dolenthousiast waren ze. En dan zag je dat kinderen die anders nooit tot rust kunnen komen, een uur geconcentreerd zaten te tekenen. Die zichtbare illustraties zijn belangrijk om de verhalen vast te houden. Daarnaast hebben alle kinderen een wens uitgeschreven, en die hebben we geborduurd en in de wensboom gehangen. De wind neemt hun wensen dan mee.’

Familiegeheimen

De Sassepoort heeft veel kinderen met een migratieachtergrond. Laïla: ‘Maar er zitten vooral veel kinderen met familiegeheimen over hun afkomst. Dus laten we de kinderen hun ouders interviewen over hun afkomst. Waarom zijn hun ouders uit Marokko of Turkije naar hier gekomen? In mijn boek ‘Hoger dan de bergen en dieper dan de zee’ vertel ik het verhaal van mijn eigen papa die vanuit Tunesië naar hier is gekomen.’ ‘

Maar ik heb ook een interviewlijst voor kinderen van hier opgesteld. Die kinderen lijken vaak los van alles, hebben weinig vaste grond onder hun voeten. Ze hebben heel fragmentarische, chaotische verhalen. Die probeer ik open te trekken en zo kinderen met hun ouders te laten praten over onderwerpen die anders niet aan bod zouden komen.’

Diepe impact

Laïla maakt geen geheim van haar multiculturele achtergrond: ‘Ik zeg meteen dat ik Tunesische roots heb. ‘Ben jij moslim’, vragen ze dan altijd. ‘Nee, vrijzinnig. Maar ik eet geen varkensvlees.’ Zo’n ogen trekken ze dan. Dat er zulke mensen bestaan, zie je ze denken! Maar zo leer ik hen zelf dieper nadenken.’

Laïla ervaart dat haar schrijversresidentie een veel diepere impact heeft dan de occasionele workshop: ‘Je maakt als schrijver echt deel uit van de school. Je draait mee in de hoofden van de leerlingen. De kinderen hier vinden het ongelooflijk dat je expliciet voor hen kiest. En we evalueren niet wat dit project precies met welk kind heeft gedaan. Maar we stelden wel een uniek boek samen met de ervaringen van leraren, leerlingen, ouders en oud-leerlingen. En dan blijkt deze periode heel positief te zijn geweest voor hun zelfbeeld. De kinderen voelen zich enorm gewaardeerd.’

Wat voor Laïla het allerbelangrijkste effect van haar schrijversresidentie is, is Bildung, een vorm van zelfontplooiing: ‘Ik heb de kinderen mee naar de wereld helpen kijken vanuit een creatieve bril, en niet vanuit een louter praktische bril. Hen laten experimenteren, zoeken, hen een stukje van zichzelf beter leren kennen. Hen liefde voor de taal, boeken, schrijven meegegeven.’

Elke school een kunstenaar

‘Doodjammer dat kunst in het onderwijs zo onder druk staat. Als je ergens niet moet op besparen, is het op kunst. Want daarmee leer je kinderen out of the box denken en kijken. Zo komen ze ook tot nieuwe inzichten, ideeën en evolueren ze. En kijk wat er overblijft van de geschiedenis: dat is de kunst. In Italië wandel je in een openluchtmuseum: kerken, kathedralen, musea. Dat is net wat de wereld tot een échte samenleving maakt.’

Laïla besluit: ‘Elke school moet de kans krijgen om een kunstenaar voor een langere periode aan zich te binden. Als je filosofeert met kinderen, met hen een kunstwerk maakt, dan bereik je vaak meer dan door 2 maanden puur les te geven. Want ik heb ervaren dat kinderen daar zelf een vervolg aan breien, door te gaan associëren, verder te kijken, kritischer te zijn, en over zichzelf te reflecteren. En overeenkomsten tussen elkaar te zoeken.’

‘Ik heb de kinderen ook proberen los te laten komen van de mainstream. Want zoals de schrijver Murakami zegt: ‘Als je alleen maar leest wat andere mensen lezen, kan je alleen maar denken wat andere mensen denken.’ Het is belangrijk dat je de kinderen meer dan eenheidsworst aanbiedt. Dát is pas werken aan diversiteit.’

Een schrijversresidentie bij jou op school?

Eerder ging schrijver Fikry El Azzouzi aan de slag met jongeren uit het beroepsonderwijs. Dat leverde het boek Mogen de wijze jongens winnen, gij weet op. Lees er meer over. Ook dichter en auteur Mustafa Kör legde een traject af met jongeren uit het beroepsonderwijs. Dat leverde het boek Poëziejongens op. Lees er meer over.

Honger naar een gelijkaardig poëzieproject op jouw school? Een dynamosubsidie neemt alvast de financiële drempels weg. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.

Laïla Koubaas schrijversresidentie kadert binnen het actieplan Cultuur en Onderwijs ‘Samen voor meer en beter’. Dat plan is een samenwerking van Literatuur Vlaanderen, Iedereen Leest en CANON Cultuurcel.

Geschreven door Wouter Bulckaert – Redactie Klasse - Foto’s: Michiel Devijver

Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Wouter Bulcaert
School SBSBO Sassepoort - Spoor 9
Organisaties Iedereen Leest
Literatuur Vlaanderen
Onderwijsniveau
  • Basisonderwijs (lager en kleuter)
  • Buitengewoon basisonderwijs
Thema
  • literatuur en leesmotivatie
Sleutelcompetenties
  • Nederlands
  • Cultureel bewustzijn
Schooljaar 2016-2017
Projectverantwoordelijke Boekenjuf Elf Albrecht

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
2 leerlingen in museum met schilderijen

De Kunstbrug: verbind je school met een museum!

Zes jaar lang werkten M Leuven en de Mater Dei-school uit Leuven samen aan het project De Kunstbrug. De bedoeling was na te gaan of kunst kan helpen om kinderen meer zelfvertrouwen te geven.

Lees meer
Leerling houdt boek omhoog

'Alles komt goed, altijd': creatief aan de slag rond jeugdliteratuur via druktechnieken

Met een jeugdboek als vertrekpunt ging kunstenares Joke Van Canneyt met de leerlingen van het vijfde leerjaar van VBS Heilig-Hartcollege in Heist-op-den-Berg aan de slag met allerlei druktechnieken. ‘Een project met een externe partner kan leerlingen én leerkrachten veel deugd doen.'

Lees meer
Leerling staat op stoel tijdens poëzie-opdracht

Deze OKAN-leerlingen brengen zelfgeschreven poëzie in beeld

Een OKAN-klas van het GO! technisch atheneum Brugge ging aan de slag met poëzie en beeld. Begeleid door twee dichters en een illustrator associeerden en verzonnen ze erop los. De uiteindelijke resultaten kwamen op een tentoonstelling in de bib te hangen, te bewonderen door heel de stad.
Lees meer
Close-up van partituur/liedjestekst

Daar zit muziek in: zingend Nederlands leren in NT2!

Een NT2-koor oprichten om op een muzikale, ongedwongen manier Nederlands te leren. Dat idee schuilt achter Daar zit muziek in, een dynamoPROJECT van GO! CVO Antwerpen. Leerkracht Nederlands aan anderstaligen en taalpromotor Nele Van fraeyenhove knoopte er een samenwerking met de muziekacademie van...

Lees meer
Geschminkte leerling kijkt recht in de camera

Deze vierdejaars leren zichzelf én elkaar kennen dankzij improvisatietoneel

Aan het GO! Atheneum Aalst werken de leerlingen van het 4e jaar ASO samen aan een totaalspektakel geïnspireerd op het boek Alice in Wonderland. 15 leerlingen, afkomstig uit verschillende richtingen, kozen voor de module toneel. Samen met theatermaker Tom De Bleye van theatergezelschap Larf! ontdekte...

Lees meer

Nieuws in de kijker

Laureaten Beste Boekenjuf/meester 2023 zijn bekend

De prijs voor Beste Boekenjuf/meester wil waardering schenken aan leerkrachten basisonderwijs die een concrete en...

arrow leftliteratuur en leesmotivatie
Lees meer
Emailadres UITID invullen om met Burgerprofiel te koppelen

Aanmelden voor onderwijspersoneel via 'Mijn Burgerprofiel'

Als onderwijspersoneel moet je nu aanmelden met je ‘Burgerprofiel’. Dit is een veilige en individuele manier om je...

Lees meer
Leerkrachten zitten tegenover elkaar en stellen vragen aan elkaar in het kader van een speeddate

Eerste ontmoetingsdag voor startende Kunstkuren - 9 juni '23

Op 1 september 2023 starten in Vlaanderen 100 nieuwe Kunstkuren. Ben jij één van hen? Kom dan zeker op 9 juni naar de...

arrow leftKunstkuur
Lees meer
logo Poëziesterren secundair

Ontdek de winnaars Poëziesterren secundair onderwijs 2023

35.000 leerlingen uit de eerste en tweede graad van verschillende Vlaamse en Brusselse scholen stemden tijdens de week...

Lees meer
cover No guts no glory, Fred Wartna

WIN een boek over kunst in het hart van het onderwijs

Stel dat de kunstvakken eens niet het toetje op school zijn op vrijdagmiddag als alles gedaan is, maar dat je op...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, ondersteuningen en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement Onderwijs en Vorming

Koning Albert II-laan 15, postbus 134

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
  • Cookieverklaring
  • Toegankelijkheidsverklaring
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs