Nederlands leren door kunst met een verhaal te maken. Wat jij kan leren van deze NT2-klas!
Een kleine groep laaggeschoolde vrouwen - NT2-cursisten uit Molenbeek - werkte een jaar lang rond hun eigen levensverhalen. Die gaven ze vorm aan de hand van verhalen, voorwerpen en textielkunst. Hun werk mondde uit in een expo in GC De Vaartkapoen.
Het eerste zaadje voor dit project werd gelegd dankzij een expo in Museum M in Leuven. 'Ik kom van ver' was een initiatief van de stad Leuven. Het was de bedoeling om negatieve beeldvorming rond migratie aan te pakken door de verhalen van enkele vrouwen vast te leggen. Het project werd veel groter dan origineel gepland en mondde uit in een boek, een interactieve tentoonstelling, lezingen én workshops. Samen goed voor 43 verhalen van sterke, getalenteerde vrouwen die naar België verhuisden en hier hun weg zoeken.
Elke Minnoye van Centrum voor Basiseducatie Brusseleer was onder de indruk: ‘Ik was ervan overtuigd dat een dergelijk project ook zou werken op maat van de groep Brusselse vrouwen waar ik les aan geef’.
Over ons hee(n)m
Het project liep in verschillende fases. In een eerste fase mocht iedereen zijn eigen levenslijn vormgeven in een MOOD-doos, aan de hand van foto’s, voorwerpen, tekeningen … Tijdens deze ontmoetingen deelden de deelnemers belangrijke periodes uit hun levensparcours, unieke momenten, anekdotes en ervaringen. Elke: ‘Niet iedereen heeft massa’s tastbare herinneringen. Sommige vrouwen hebben het meeste moeten achterlaten, of verloren hun spullen. Zo maakte één vrouw een MOOD-doos over de woningbrand die haar leven een heel andere wending gaf.’ In een tweede fase werd (een deel van) dat verhaal in een digital story gegoten, met de hulp van de Brusselse Maks VZW.
Tastbaar textiel
Voor de laatste fase werd een textielkunstenaar bij het project betrokken. Lies Huygens studeerde Textiele Kunsten en Theaterkostuumontwerp. Zij werkt vooral met natuurlijke materialen en gebruikt ambachtelijke textiele technieken.
Lies: ‘Vorig jaar gaf ik één workshop vilten aan een groep vrouwen in de Vaartkapoen. Dat was zo’n succes dat de deelneemsters geïnspireerd waren om zelf met viltwol aan de slag te gaan, op hun eigen manier en heel bepaald door hun achtergrond. Die positieve reactie moedigde ons aan om ook bij dit project ambachtelijk handwerk te betrekken’.
Er werd grondig ingegaan op de geschiedenis van textiel, van de oudste geweven stoffen tot nu. Zo kwamen de verschillende landen van afkomst van de cursisten aan bod. Lies: ‘We bestudeerden verschillende grondstoffen, technieken en kleurstoffen en keken samen naar boeken, foto’s en kleding. Daarna hebben we onderling beslist wat we gingen maken. Door die keuzes in groep te maken was er meteen meer betrokkenheid bij het project’.
Naast het technische aspect is er natuurlijk ook de menselijke, sociale kant. Lies: ‘Het was essentieel om een sfeer van openheid, ongedwongenheid en warmte te creëren zodat iedereen zich comfortabel genoeg voelde om dat eigen verhaal te delen. We moesten voldoende de controle loslaten om echt van elkaar te kunnen leren, aandacht te geven aan elkaar, en onze expertise te delen. Door zo lang samen te werken ontdekten ze nieuwe talenten en ontstonden bovendien mooie vriendschappen.’
Expo
Al het harde werk resulteerde in een expo in De Vaartkapoen, met foto’s, textielkunst, haakwerk, de MOOD-dozen en verschillende iPads waarop de digital stories werden afgespeeld. Elke liep er tevreden rond: ‘We hebben redelijk fragmentarisch gewerkt, dus het is heel fijn om nu het globale eindresultaat te zien. Ik zag één van de deelnemende vrouwen zelf iemand rondleiden - zo fier dat ik was, het gaf me echt kippenvel. Dit zijn hun verhalen, hun stemmen. Het is fantastisch dat zij nu ook zien dat die verhalen waardevol zijn en interessant’.
Tips van Elke
- Wees realistisch in je planning: de tijd gaat snel en een programma zit snel vol.
- Houd niet te rigide vast aan je planning: je kan mensen niet zomaar opjutten of afremmen als je met hun persoonlijke verhalen aan de slag gaat.
- Participatie is een constante opdracht. Het is niet voldoende om in het begin van het project een planning op tafel te leggen: je moet mensen elke week opnieuw motiveren om te blijven komen.
- Toon jezelf, wees open en betrokken. Je kan niet aan mensen vragen om persoonlijke verhalen te delen als je zelf helemaal op de vlakte blijft.
- Maak de groep niet te groot. Vanaf een bepaalde grootte wordt het moeilijk om een intieme sfeer te bewaren.