Campo Santo Nocturne
Het Sint-Janscollege in Sint-Amandsberg ligt tegenover het oude kerkhof Campo Santo, een plek waar heel wat geschiedenis, erfgoed en cultuur samenkomen. Leerkracht godsdienst Peter Parmentier en zijn collega van esthetica, Paul De Loore, raakten onmiddellijk gefascineerd door de schat aan informatie die op het kerkhof schuilgaat. Stukje bij beetje integreerden zij (en al gauw ook hun collega’s) Campo Santo in hun lessen. Die gang van zaken culmineerde in een verwoede Monumentenstrijd die duizenden bezoekers trok.
Peter Parmentier en zijn collega’s zagen dat Campo Santo aandacht verdiende. Het belangrijke Horta-monument en verscheidene graven lagen er verkommerd bij. Daarom besliste het Sint-Janscollege de begraafplaats te adopteren. Doel? De blikken van de buurt, de wereld en de overheden op de noden en mogelijkheden richten. Daarom schreef de school Campo Santo in voor de Monumentenstrijd van de VRT. Op Open Monumentendag trok het kerkhof dankzij de leerlingen en hun medewerkers duizenden bezoekers.
Erfgoed opnieuw tot leven gewekt
De leerlingen van het zesde jaar en een handvol experts gaven de bezoekers rondleidingen. Elke leerling had zich verdiept in het leven en werk van één van de bekende doden die op Campo Santo begraven liggen, zoals Karel en Gustave Van De Woestijne, Prudens Van Duyse, Jan Frans Willems, Frans Masereel en Virginie Loveling. Hun teksten, werken, muziek ... kwamen na decennia weer tot leven. ‘De leerlingen hadden zich grondig voorbereid op deze dag’, legt Peter Parmentier uit. ‘Ze bestudeerden biografieën, zijn gaan praten met nabestaanden enzovoort.’
Een buurt die zijn doden eert
Campo Santo mocht naar de tweede ronde van de Monumentenstrijd en dus moest het college een nieuw evenement bedenken om het kerkhof bij het publiek aan te prijzen. ‘Nu wilden we aandacht schenken aan alle mensen die er begraven lagen’, legt Peter Parmentier uit. Het zou een indrukwekkende nocturne worden waar geschiedenis, kunst (filmpjes, beeldmateriaal ...) en heel veel sfeer aan te pas kwamen.
‘Het uitgangspunt was een lijstje met vragen: wat is een kerkhof, wat gebeurt er en wat betekent het nog de dag van vandaag? Wat is rouwen en hoe we doen we dat? Wat is de dood en hoe gaan we ermee om?’ Tijdens de nocturne kon je dan bijvoorbeeld een filmpje zien over een dame die elke dag de katten op het kerkhof te eten geeft. Er waren tussen de 2000 en 3000 kaarsen die het hele kerkhof een integere gloed bezorgden.
‘We hebben de heuvel in het midden van Campo Santo helemaal bedekt met een gigantisch plastic doek waarop alle namen van de doden op het kerkhof stonden.’ Aan dat deelproject heeft heel Sint-Amandsberg deelgenomen. Buurtbewoners, andere scholen, verenigingen ... allemaal werden ze uitgenodigd om mee te schrijven. ‘We kregen zelfs oudere mensen over de vloer die een tweede keer terugkeerden: “Nu was ik toch zeker Louis vergeten!” zei er eentje. Het bewees voor ons dat het project leefde in heel de buurt.’
Niets is onmogelijk
Uiteindelijk kaapte de Boekentoren in Gent de finaleplaats weg, maar op het Sint-Janscollege waren ze niettemin bijzonder tevreden. Peter Parmentier: ‘Af en toe zijn we radicaal gegaan voor het onhaalbare. Hoeveel kaarsen moeten we hebben op de nocturne? 200? 400? Iemand opperde lachend: zeker 2000! We achtten het onmogelijk, maar het is gelukt en het effect was er natuurlijk naar. Zo zijn we heel veel dingen tegengekomen dat jaar. We probeerden en gingen ervoor en nadien stonden we er versteld van hoeveel we ervan hebben kunnen realiseren. Het was ook ongelooflijk om te zien wat de leerlingen allemaal hebben bewerkstelligd. De meest fantastische dingen hebben ze tot een goed einde gebracht. Je schrikt ervan wat allemaal mogelijk is als je eenmaal een goede dynamiek op gang hebt gekregen.’
Tips van Peter en Paul
- Laat de leerlingen op Open Monumentendag rondleidingen geven om het brede publiek te bettrekken.
- Laat leerlingen van verschillende scholen, buurtbewoners, verenigingen ... de namen van alle doden op het kerkhof op een immens doek schrijven. Daardoor vergroot je de betrokkenheid van de buurt.
- Draag in de week voor de nocturne het doek met de namen, in optocht naar het kerkhof. Ontrol het daar op de heuvel. "Het was een evenement van een buurt die zijn doden eert.'
- Nodig pers uit bij alle activiteiten. Het is een bekroning van het werk van de leerlingen. Laat de leerlingen alle knipsels, televisie- en radioreportages verzamelen en bewaren.