Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal literatuurhuis Passa Porta. Gedurende vier maanden begeleidde Arno creatieve schrijfateliers voor leerlingen van het derde middelbaar, vooral in het kader van de lessen Nederlands. De samenwerking mondde uit in de publicatie van een magazine en een voorstelling op het podium van Gemeenschapcentrum De Markten. 

Schrijver Arno Boey

Lasso, het Brussels platform voor cultuurparticipatie, sprak met Arno en Annelies Deville, leerkracht Nederlands van het Atheneum Brussel en schreef volgend verslag.

Creatief lezen én schrijven

'We hebben een meertalig project gedaan rond creatief schrijven voor jongeren van het derde middelbaar (14-15-16-jaar) in een ASO-school', legt auteur Arno Boey uit. 'We kozen voor deze leeftijd omdat literatuur hen vaak moeilijk ligt: ze lezen geen kinder- of jeugdboeken meer, maar ook nog niet echt volwassenenliteratuur. Sommigen zijn ook wat voor op hun leeftijd, anderen zijn wat achter…. In die periode in hun puberteit merk je dat er vanalles gebeurt. De uitdaging was: “Hoe kunnen we hen aanspreken”?'

'We hoorden op school van de projectoproep Kunstenaars in de Klas en ik heb deelgenomen aan het online infomoment', zegt leerkracht Annelies Deville. 'Parallel zaten we samen met het Onderwijscentrum Brussel in een leessubsidieproject met o.a. een leeswerkgroep met externen, waaronder medewerkers van Passa Porta. We dachten na over waar we naartoe wilden met het leesbeleid op school en kwamen tot de conclusie dat we vooral wilden inzetten op leesmotivatie, en dit in alle talen. We hebben vervolgens contact opgenomen met de matchmakers van Kunstenaars in de Klas om hen te vertellen dat we op zoek waren naar een meertalig literair project, waarbij zowel lezen als schrijven aan bod zouden komen. Zij hebben dan enkele mensen aan ons voorgesteld , en uiteindelijk is het Arno Boey geworden.'

'Meertaligheid is iets dat ik echt verder wil onderzoeken' zegt Arno. 'Ik had met matchmaker Nikolas afgesproken en hem mijn idee voorgelegd. Hij vertelde me dat Passa Porta iets gelijkaardigs wilde doen, samen met het Atheneum. Nikolas heeft ons vervolgens met elkaar in contact gebracht. We spraken af voor een babbel en dat was heel fijn. Nadien heb ik het dossier geschreven.'

Leerlingen werken aan schrijfproject

Projectdagen

'In het Atheneum was Annelies verantwoordelijk als leerkracht Nederlands' zegt Arno. 'Zij begeleidde het project. Maar het vond niet enkel tijdens de lessen Nederlands plaats; ik kwam er bijvoorbeeld ook bij tijdens lessen Engels en geschiedenis, en heel af en toe bij Frans. We hebben voor de paasvakantie ook nog enkele projectdagen georganiseerd waarbij we intensiever samenwerkten. Dat was ook nodig om te kunnen doorwerken, en om het lesgevoel te doorbreken.

Het waren geen traditionele lessen maar eerder ateliers. We hebben bovendien kunnen regelen dat die projectdagen op locatie waren. Dat was echt belangrijk want een schoolomgeving kan soms toch wat belemmerend werken. Aan je bank zitten in je klas, dat is toch nog iets heel anders dan bijvoorbeeld in Muntpunt staan. Die veelheid aan boeken daar, dat was heel dankbaar. Ik kon de leerlingen er gewoon op uitsturen en zeggen: “Ga iets halen dat je aanspreekt. Kies er een zin uit en maak er een tekst rond”. En we waren weer vertrokken.'

Passa Porta

'Passa Porta ondersteunde zowel inhoudelijk als administratief,' zegt Annelies. 'Ik wist dat ik er op school redelijk alleen voor zou staan en voelde dat ik een externe hulplijn nodig had. Ilke van Passa Porta gaf aan dat ze daar ook ondersteuning voor bieden. Ze heeft mee het verhaal geschreven voor de samenwerking. Het was een grote meerwaarde om een partner te hebben die ervaring heeft in organiseren.'

'Ik heb ook met Magalie van Passa Porta samengezeten om te kijken hoe we die meertaligheid, in de betekenis van meerstemmigheid, een plek konden geven in dit verhaal', zegt Arno. 'Gebaseerd op deze vraag en op de aanwezige talen op school, ging ze op zoek naar wie er bijvoorbeeld al in hun residentiewerking zat. Daarnaast heeft Florence van Passa Porta de administratie op zich genomen. Het was heel fijn om iemand te hebben die o.a. mee de betalingen van de uitgenodigde schrijvers beheerde. Ze stond ook in voor het updaten van de begroting en het budgetbeheer… Zo kon ik focussen op mijn creatief werk.'

Meertaligheid

'Tijdens de eerste sessies hebben we heel hard rond meertaligheid gewerkt', zegt Arno. 'Zaken als moedertaal, thuistaal,... Er waren 43 leerlingen die alles samen 19 verschillende thuistalen spraken.'

'In het begin wilden we dat er Engels gepraat werd als het project tijdens de Engelse les plaatsvond, en Frans tijdens de Franse les', zegt Annelies. Maar dat werkte niet. We zijn dan samen tot de conclusie gekomen dat Nederlands onze gemeenschappelijke taal is. Leerlingen die vroeger bijvoorbeeld heel boos waren omdat ze sommige dingen niet in het Frans mochten doen, beseften nu dat ze onbewust zelf in het Nederlands gingen schrijven. Dus het heeft wel liefde voor de Nederlandse taal gecreëerd. Het Nederlands is een gedeelde taal geworden, en de taal waarin veel leerlingen zich thuis blijken te voelen. Ik dacht initieel dat die bundel vol Frans zou staan, aangezien dat voor 90% van de leerlingen de hoofdtaal is. In het uiteindelijk gepubliceerde boekje staan er maar zes of zeven verschillende thuistalen.'

Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Fouten durven maken

'Spreektaal is niet hetzelfde als schrijftaal', zegt Arno. 'Je kan je comfortabel voelen in het spreken maar daarom niet noodzakelijk in het schrijven. Als je je al comfortabel voelt in het schrijven, wil dat nog niet sowieso zeggen dat je dat al vaak gedaan hebt. Dus dan is creatief schrijven in die taal een extra stap. En fouten maken, fouten durven maken, als je de grammatica bijvoorbeeld nog niet helemaal onder de knie hebt, dat is niet iets dat je per se thuis leert. De link met de schoolpraktijk is ook niet te onderschatten, aangezien het project meestal binnen een taalvak plaatsvond. We deden workshops tijdens de lessen Nederlands en Engels. De leerlingen wilden dan dat het juist was en schreven dan misschien eerder in één van die twee talen in plaats van in de thuistaal.'

Anders naar literatuur kijken

'Ik ben er echt van overtuigd dat de leerlingen nu anders naar literatuur kijken', zegt Annelies. Doordat ze zelf hebben ervaren hoe moeilijk het is om iets te schrijven, hoe lang je daarover doet, welke twijfels je tegenkomt... Ze hebben het hele proces meegemaakt, ook letterlijk tot en met het boekje maken, een papiersoort kiezen, het presenteren.'

'Onbewust heeft het zelfs iets voor de klasdynamiek gedaan. Je merkt dat die veel beter is geworden. Jongeren die vaak berispt werden of die negatief gepercipieerd werden, hebben kunnen schitteren. Op het toonmoment schrokken veel van mijn collega’s. Waarop ik nu kan zeggen: “Maar ik weet dat al lang, dat die goed kan schrijven”!'

Foto's: Annelies Deville
Tekst: Ine Vos - Lasso

Woordkunst wordt gepresenteerd tijdens voorstelling

Wil jij ook samenwerken met een auteur in jouw klas? Dat kan!

  • De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
  • Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
  • Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Ine Vos - Lasso
School GO! atheneum Anderlecht
Organisaties passa porta
Lasso
GC De Markten
Onderwijsniveau
  • Secundair onderwijs
  • Voltijds gewoon secundair onderwijs
Thema
  • interculturaliteit
  • literatuur en leesmotivatie
  • taal(bevordering) en taalstimulatie
Sleutelcompetenties
  • Nederlands
  • Cultureel bewustzijn
Schooljaar 2021-2022
Projectverantwoordelijke Annelies Deville
Website project https://lasso.be/inspiratie/documentatie/kunstenaars-in-de-klas-arno-boey-en-het-atheneum-brussel

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling werkt aan muzieknummer op iPad

Songs & Beats leren BuSo-leerlingen plannen en samenwerken

Muziek, dat was het onderwerp waar de leerlingen van Sint-Gregorius in Gentbrugge vooral rond wilden bijleren in hun keuzemodule. De school zag hierin een uitgelezen kans om te werken rond planning en samenwerking: twee vaardigheden die niet evident zijn voor leerlingen met ASS. Samen met Tim Wuyts...

Lees meer
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Leerling steekt boeken in de lucht

Netwerk Lezen op School. Doe je mee?

Op zoek naar lesmateriaal en boekentips rond leesmotivatie en leesbevordering in de basisschool? Dan is het Netwerk...

Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs