Cultuuravonturen met Kunstkuur: voor elke klas een beeldend project
Een hele basisschool aan het Kunstkuren krijgen? In Tielt gaan ze ervoor. GO! Freinetschool Het Reuzenhuis en de Stedelijke Kunstacademie slaan de handen in elkaar voor de Kunstkuur “Cultuuravonturen binnen en buiten de schoolmuren”. Wekelijks werkt elke klas, van de peuters en kleuters tot de leerlingen van het zesde leerjaar, aan haar eigen beeldende project.
Kunstkuur als antwoord op specifieke noden
Vanaf het begin was duidelijk dat de samenwerking voor beide partners zeer waardevol zou zijn. De basisschool gelooft sterk in een leerproces waar experimenteel zoeken en uitproberen centraal staan. Daarom werken ze al een hele tijd met werkwinkels, klasoverschrijdende werkplekken die georganiseerd worden door vrijwilligers en waar kinderen hun talenten leren ontdekken. Met Kunstkuur wil de basisschool de werkwinkels duurzaam integreren. Naast de leerlingen krijgen ook de leerkrachten daarbij de kans om hun eigen beeldende creativiteit te ontwikkelen. De Stedelijke Kunstacademie had op haar beurt weinig ervaring met domein- en graadoverschrijdend werken en co-teaching. Iets waar de leerkrachten van het Reuzenhuis zeer vertrouwd mee zijn.
'De samenwerking loopt super goed omdat we dit in alle vrijheid kunnen doen. Telkens met een groot enthousiasme en een grote flexibiliteit.'
Nieuwe beeldverhalen in stopmotion
In het tweede leerjaar gaan de leerlingen aan de slag met kunst. Alle leerlingen kiezen zelf een kunstwerk, waarin ze zich verdiepen. Klassiekers als Het meisje met de parel passeren de revue, maar evengoed architecturale kunststaaltjes zoals de kubuswoningen van Piet Blom in Rotterdam. Tijdens de lessen vormen de leerlingen de kunstwerken om tot een nieuw beeld. 'Het is bovenal belangrijk dat het soms wat serieuze aura, dat rond een 'Bekend Kunstwerk' kan hangen, doorprikt wordt.' vertellen juf Tine en meester Tuur. 'We zijn er in gaan knippen, hebben het omgevormd. Het komt er op neer dat je jezelf het recht kan toe-eigenen de afbeelding van een alom bekend werk te veranderen. Je eigen versie ervan te maken.'
Ieder nieuw beeld krijgt een eigen verhaal dat verteld wordt in een stopmotion-filmpje. Daarbij gaan de leerlingen aan de slag met verschillende materialen en heel wat nieuwe technieken. Zo leren de leerlingen werken met een tablet en maken ze zelf een opname voor de achtergrondgeluiden van hun filmpje. 'Veelal komt het er op neer om met hen van meer complexe, onhaalbare ideeën tot een evenwaardig eenvoudig haalbaar idee te komen.' vertellen juf Tine en meester Tuur.
Reflectie heeft een centrale plaats in de lessen. Er worden samen associaties gemaakt en bij iedere stap wordt er stilgestaan: wat zie en voel ik bij het kunstwerk? En welke indrukken heeft de klas? Hoe kunnen we deze ideeën vertalen in een creatieve verwerking? 'Durven praten over het beeld in al zijn aspecten is een belangrijk doel' vertellen juf Tine en meester Tuur. Samen onderzoeken de leerlingen het standpunt van de kunstenaar en vergelijken ze dit met hun eigen ervaringen. Leerlingen ondervinden zo dat er meerdere perspectieven op kunst bestaan waarbij één enkel beeld verschillende verhalen kan vertellen.
'Leerlingen bekijken kunstwerken nu met een andere blik.'
Kunstige moleculenstructuren
Ook in de derde kleuterklas van de basisschool Kunstkuren de leerlingen. Samen met juf Emmy, juf Tine en meester Tuur onderzoeken ze de wonderwereld van de wetenschap en gaan ze aan de slag met houtskool, krijt, klei, glazuur, plakkaatverf, papier én tape. 'Voor ons was het een grote meerwaarde om te zien hoe juf Emmy omgaat met haar kleuters.' vertellen juf Tine en meester Tuur. 'In de academie is dit namelijk een doelgroep die wij minder goed kennen.'
Tijdens de lessen onderzoeken de leerlingen moleculen. ‘Voor kinderen is dit een zeer abstract onderwerp’ vertelt juf Emmy. ‘We proberen er iets concreets van te maken door cirkels en staafjes als verbinding te gebruiken. Zo kunnen ze zich iets voorstellen bij moleculen.’ Met de hulp van juf Tine en meester Tuur gaan de leerlingen op een beeldende manier aan de slag met moleculestructuren. Als grote apotheose van het project maken de leerlingen samen een reuzemolecule van papier en tape in de forumzaal. Het hele proces wordt vastgelegd met een time-laps film.
Door wetenschappelijke onderwerpen beeldend te benaderen worden zowel de leerdoelen van wetenschappen als van muzische vorming versterkt. Een abstract gegeven wordt concreet voorgesteld waardoor de leerlingen het onderwerp beter begrijpen. Het lesonderwerp krijgt op deze manier meer betekenis. Daarnaast maken de leerlingen kennis met heel wat nieuwe materialen. Ze onderzoeken de mogelijkheden van deze materialen aan de hand van verschillende technieken en ontdekken zo nieuwe manieren om zich creatief te uiten.
Een verrijking voor leerkrachten en leerlingen
Niet alleen voor de leerlingen, maar ook voor de leerkrachten is de samenwerking tussen het Reuzenhuis en de kunstacademie een echte meerwaarde. Aan de start van het project droomden de leerkrachten van een fysiek toonmoment voor de ouders. Door coronamaatregelen was dit na het eerste jaar niet mogelijk. Iedere klas kreeg daarom een eigen webpagina met heel wat beeldmateriaal van de prachtige resultaten en een video van de leerlingen die vertellen over het project. Zowel de schoolteams als de kinderen en hun ouders zijn het er dan ook over eens: Kunstkuren is een echte verrijking!
Tips van leerkrachten
- Maak een jaarplanning. Dit geeft zowel de academieleerkracht als klasleerkrachten de kans om op tijd relevante lesopdrachten voor te bereiden en reduceert de planlast.
- Ga na wat de precieze voorkennis van de klasleerkracht is. Zo vermijd je als academieleerkracht dat je de beginsituatie verkeerd inschat (bv. inzake gekende materialen en technieken).
- Verzamel het beschikbare materiaal en gereedschap op één plaats. Ga op voorhand na wat er precies aanwezig is in de betrokken vestigingsplaatsen.
- Ga aan de slag met de input van je leerlingen tijdens Kunstkuurlessen. De ideeën en indrukken van leerlingen versterken zowel hun creatieve proces als het jouwe!
- Werk niet altijd met een voorbeeld. Zo geef je leerlingen de kans om zelf iets origineels te bedenken en stimuleer je de creativiteit en eigenheid van de leerlingen.
Wil jij ook samenwerken met een kunstacademie in jouw klas?
Dat kan!
- Met Kunstkuur krijg je de kans om gedurende 3 schooljaren samen te werken met een academie in de buurt. Een leerkracht van de academie komt iedere week jouw team versterken en je krijgt een jaarlijks werkingsbudget ter ondersteuning. Lijkt jou dit wel iets? Lees hier meer over Kunstkuur.
- Wil je graag samenwerken met een academie, maar lijkt 3 jaar jou wat te veel? Overweeg dan zeker een dynamoPROJECT. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek een groot aantal kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur.
- Zin in nog meer inspiratie? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Leren kijken naar kunstwerken
- Voelen van verschillende texturen en materialen
verbeelden
- Een bestaand beeld transformeren naar een nieuw beeld
- Verschillende moleculenstructuren verbeelden met verschillende materialen
conceptualiseren
- De stappen van het maken van een stopmotionfilmpje omschrijven
- De ideeën die een beeld oproepen verwoorden
analyseren
- Verschillende perspectieven op kunst(werken) onderzoeken en vergelijken
- Onderzoeken welke vormen moleculenstructuren kunnen hebben
Dragers
lichaam
- Geluid maken met tong, handen, voeten… als achtergrondtrack bij stopmotionfilmpje
voorwerpen
- Een eigen moleculenstructuur maken met papier en tape
taal
- Het standpunt van de kunstenaar verwoorden
Grafische tekens
- Het uitwerken van verschillende moleculenstructuren