Deze school danst de dictatuur van de weegschaal weg!
Meester Johan Verhalle en zijn zesdeklassers van Vrije Basisschool De Horizon in Koolskamp stellen in een toneelstuk de dictatuur van de weegschaal aan de kaak. Er wordt gelachen, een traantje weggepinkt, maar vooral ook veel geleerd. Onder andere van Amin, de professionele coach van cultuureducatieve partner Passerelle.
De stress begin te stijgen nu de voorstelling voor de medeleerlingen en nadien die voor het grote publiek eraan komt. De doorloop van vandaag moet de laatste pijnpunten blootleggen. ‘Hier kijken we eigenlijk al een heel schooljaar naar uit. Een hele schoolcarrière zelfs’, glunderen leerlingen Laurence, Floor en Femke. ‘Het toneel van het zesde leerjaar is immers een traditie op onze school.’
Rijke taal, herkenbaar onderwerp
Al sinds september is het toneel een gespreksonderwerp in de klas. ‘Dan heb ik ook het geraamte voor de voorstelling klaar’, vertelt meester Johan. ‘Dat leg ik voor aan de leerlingen en met hun inbreng en wensen puzzelen we het script in elkaar. Ik probeer daarbij altijd met rijke taal te werken. Dit jaar stellen we de dictatuur van de weegschaal aan de kaak. Op een bepaald moment was diëten immers zo’n hot onderwerp in de leraarskamer dat al die gezonde slaatjes voor mij als enige man van het team wat ongemakkelijk werden.’
En zo ontspint er zich op het podium van Cultuurkapel De Schaduw een strijd van Dikkies tegen Sportivo’s, met Johan zelf als Grote Swami die uit het heilige boek (van Jeroen Meus) orakelt. Uiteindelijk groeit het besef dat iedereen goed is zoals ie is en begraven de 2 kampen de strijdbijl. ‘Het zijn altijd wel gevoelige thema’s die we zo met een lach en een traan bespreekbaar maken. Kwetsend is het nooit, maar sommige collega’s zullen er zichzelf zeker in herkennen.’
Dans? De blinde vlek van het team
De traditie van het schooltoneel gaat al 15 jaar mee. Maar sinds vorig jaar tilt een externe partner het nog naar een hoger niveau. ‘Anders loert het gevaar van routine om de hoek,’ beseft Johan. ‘Vorig jaar konden we een beroep doen op de expertise van Larf!. Dit jaar is er Amin van Passerelle. Hij is een professionele bewegingscoach.’ Waarom dans en beweging? ‘Omdat dat een blinde vlek is bij mij en het hele team. Het ligt ook ver buiten mijn comfortzone. Tijdens een vergadering van het kernteam muzische vorming kwam dansexpertise als werkpunt naar boven.’
Tips van meester Johan
- Betrek collega’s. Het zou zonde zijn als alleen ik van de expertise van Larf! of Passerelle leer. Daarom kwam er vorig schooljaar een collega meedoen en is nu juf Loeka erg betrokken. Zij is bovendien erg muzikaal, wat ook weer voor een fijne inbreng zorgt.
- Broed je op een project, ga dan eens praten met CANON Cultuurcel. Ze kunnen je tips geven, externe partners aanraden ... Ze nemen je projectidee onder de loep en bespreken het zodat je maximale kansen krijgt om een projectsubsidie in de wacht te slepen en je creatieve ‘ei’ kwijt te kunnen.
- Vraag aan leerlingen welke rol ze willen. Zijn er meerdere kandidaten voor een rol, hou dan audities. Een stil, zachtaardig meisje kwam me zeggen dat ze zo blij is dat ze iemand stout mag spelen. Durf ook daarin dus grenzen te verleggen. Elk jaar opnieuw kom je zo voor fijne verrassingen te staan en dat maakt het o zo boeiend en waardevol.
Geen geijkte danspasjes, wel beter bewegen
Er een echte dansvoorstelling van maken, daar pasten de leerlingen en Johan voor. ‘Het was belangrijk dat Amin ons opzet respecteerde, zodat we ons kindje nog zouden herkennen. Dat lukte wonderwel.’ Wat ze dan wel van Amin leerden? ‘We stonden eerst dicht op elkaar, nu leren we om het hele podium te gebruiken en grote gebaren te maken. We doen oefeningen om gemakkelijk recht te komen. En uiteraard zitten er veel bewegingsscènes in, zoals die met de Bollywood-bewegingen. Het zou er zonder Amin helemaal anders hebben uitgezien’, besluiten Laurence en haar klasgenoten.
‘We wilden niet van die geijkte dansjes, met vaste bewegingen’, zegt ook Johan. ‘Amin suggereerde dingen: “Probeer dat eens, doe dit eens.” Een leuke begroeting pikken uit een ander toneel? Dat was buiten Amin gerekend. Hij maakte er met de leerlingen een heel eigen versie van. Door al die ervaringen wordt ons toneel elk jaar rijker.’
Kijk, toen stond mama op het podium
Sinds drie weken oefenen ze hier regelmatig op het podium van Cultuurkapel De Schaduw. ‘Deze week is de echte toneelweek, dan zijn we hier vollenbak de hele dag bezig. Nu ook met klank en licht. We zijn zo gegroeid dat we niet meer denken “Oei, wat is mijn tekst?” We zijn nu gewoon onze personages.’ Alleen de kledingwissels zijn nog spannend voor de leerlingen.
Slechts per uitzondering wil iemand niet op het podium. Johan ‘masseert’ ze dan of schrijf hen een rol op het lijf. Ook het aanwezige talent wordt benut. Dit jaar hebben de twee drummers, de pianist én de beatboxer van de klas zich helemaal kunnen uitleven. ‘Elk jaar zie ik talenten openbloeien’, zegt de ervaren meester. De leerlingen knikken: ‘Ook wij leren elkaar beter kennen door dit toneel. We zitten al lang bij elkaar in de klas, en toch zie je elkaar hier van een andere kant en krijg je meer respect voor elkaar.’
‘Voor deze meisjes en jongens is het misschien de enige keer dat ze op een podium zullen staan en applaus krijgen’, besluit Johan. ‘Dat ze eens kunnen schitteren, is een belangrijk moment.’ En zo ervaren de leerlingen het ook: ‘Hier gaan we nog jaren van nagenieten. Later zullen we de film die wordt opgenomen aan onze kinderen laten zien en trots zeggen “Kijk, daar staat mama.”’
Wil jij ook samenwerken met een theatermaker in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De toneeltekst memoriseren.
- Ervaren dat de drumstokjes tussen de muziekstukken stil moeten blijven.
- Kijken naar elkaar, inspelen op elkaar, samen de ruimte vullen of innemen.
verbeelden
- Een eigen Dikkies-groet verzinnen.
- Een rol spelen. En nog een niveautje hoger: je bént het personage.
- Gepaste kostuums uitzoeken.
- Je eigen personage ‘levend’ maken.
conceptualiseren
- De boodschap achter de toneeltekst verwoorden.
- Inzien/ervaren dat toneel meer kan zijn dan een ‘spel op een podium’.
analyseren
- Sta je goed op het podium? Gebruiken we wel het hele podium?
- Praten we luid genoeg?
- Wat zijn de pijnpunten? Durven en kunnen reflecteren daarop, naar een oplossing toewerken.
- Is wat we doen niet kwetsend voor bepaalde mensen?
Dragers
lichaam
- Gezichtsuitdrukkingen, stem, gebaren, dans...
voorwerpen
- Kostuums, rekwisieten, decors...
taal
- Gesproken en geschreven taal, toneeljargon, lichaamstaal, muzikale ondersteuning (maar kan ook op zichzelf staan)