Een jeugdboek inspireert deze leerlingen tot een theatraal kasteel in de wolken
Met de hulp van theatermakers Amadeo Kollectif boksten twee klassen van het derde leerjaar in HSBS Klavertje Vier een voorstelling over de kracht van verbeelding in elkaar, geïnspireerd door het jeugdboek Rosie en Moussa van Michaël De Cock.
Dromen hebben is één ding. Ze ook waarmaken, is een ander paar mouwen. Daar heb je inspiratie, veerkracht én verbeelding voor nodig. Maar hoe ontwikkel je dat?
'Onze school, HSBS Klavertje Vier, is gelegen in de multiculturele Noordwijk van Brussel', zegt directrice Katrien Kovaleni. 'Het is een wijk die naast een hoge diversiteit ook hoge kansarmoedecijfers kent. Daarom willen we onze leerlingen wapenen met een gezonde portie cultuur en creativiteit. Mensen met verbeeldingskracht komen minder snel vast te zitten en kunnen goed 'out of the box' denken. Voor ons is cultuur(educatie) een manier om vanuit andere perspectieven te leren kijken. Leerlingen die bewust en actief bezig zijn met cultuur ontwikkelen begrip voor andere normen, waarden en culturen.’
Met het project Mijn Kasteel in de Wolken wil de school leerlingen helpen om zichzelf te ontplooien. Daarbij staat het kasteel symbool voor de school als veilige haven en voor je eigen, sterke hoofd waarin je vrij en veilig mag denken wat je wil. Twee klassen van het derde leerjaar - zo’n 45 leerlingen in totaal - gingen aan de slag, onder begeleiding van Amadeo Kollectif.
'Voor ons is cultuur een manier om vanuit andere perspectieven te leren kijken. Leerlingen die bewust en actief bezig zijn met cultuur ontwikkelen begrip voor andere normen, waarden en culturen.’
Pure fantasie
‘Leerlingen van het derde leerjaar zijn nog heel speels, maar kunnen zichzelf ook al wat mondeling uiten en hun gedachten verwoorden,' zegt juf Cheyenne. 'Voor veel leerlingen is fantasierijk- en creatief denken een uitdaging. Ze kunnen zich moeilijk iets inbeelden, of zich verplaatsen in een ander, terwijl dat essentieel is om veerkrachtig en hoopvol in het leven te staan.’ En laat verbeelding nu net het handelsmerk zijn van Amadeo Kollektif.
Samen werkten de twee klassen toe naar een interactieve voorstelling voor de hele school. Daarbij vonden ze inspiratie in het jeugdboek Rosie en Moussa. Rosie verhuist met haar moeder naar de andere kant van Brussel, waar ze allemaal bijzondere mensen ontmoet. Moussa wordt snel een goede vriend, en gaat samen met haar op zoek naar haar vader. ‘Het feit dat onze Brusselse leerlingen hun eigen leefwereld herkenden in het verhaal heeft hun enthousiasme aangewakkerd’, zegt juf Cheyenne.
Aan de slag
Elke sessie, begeleid door Eric Van Pee van Amadeo Kollectif, start met een opwarming, rond verbeelding, concentratie en samenwerking. Door middel van spelletjes oefenen leerlingen om hun fantasie de vrije loop te laten. Zo is er het idee van ‘de omgekeerde wereld’, dat Rosie en Moussa gebruiken om anders na te denken over de niet altijd zo fijne realiteiten van hun leven.
‘Via theateropdrachten stimuleren we hun verbeelding', legt Eric uit. 'We spelen verhaalelementen uit Rosie en Moussa na, waarbij de leerlingen op zoek gaan naar de emoties van de personages. Daarnaast bedenken we ook nieuwe scènes. We staan stil bij lichaamstaal en hoe je présence kan hebben op een podium’.
Tips van juf Cheyenne:
- Wees flexibel in je timing. De dagen en de weken op school verlopen meestal volgens een strakke planning, en daar ben je als leerkracht aan gewend. Een artistiek-cultureel project heeft vaak een meer flexibele tijdslijn. Het kan leerzaam zijn om daar als leerkracht voor open te staan.
- ...maar ook niet té flexibel…: Laat niet te veel tijd tussen de verschillende sessies, zodat de leerlingen kunnen blijven voortbouwen op wat ze de vorige keer leerden.
- Betrek de leerlingen: Je hoeft het project niet 100% voor te bereiden om het daarna kant en klaar aan de leerlingen aan te bieden. Ze vinden het leuk om mee te zoeken en mee na te denken. Kijk wat er uit hen komt en ga er mee aan de slag.
- Zoek het niet te ver. Ook met kleine en korte momenten kan je de leerlingen prikkelen om hun fantasie te gebruiken. Je kan eenvoudige dingen uitproberen en het hoeft niet altijd veel tijd in beslag te nemen.
- Geniet van elke stap. Het proces is belangrijker dan het eindresultaat.
Achter de wolken
De workshops worden tijdens de uren muzische vorming gegeven maar de school wilde sowieso vakoverschrijdend te werk gaan en ook leerdoelen van Nederlands, sociale vaardigheden en WO betrekken in het verhaal.
‘We wilden ervoor zorgen dat de leerlingen met alle muzische domeinen in aanraking komen', zegt Juf Cheyenne. 'Er was in dit project vooral veel aandacht voor muziek’.
‘De leerlingen moeten zich amuseren en krijgen de kans om te maken en te tonen', zegt Eric. 'Ze mogen proberen en mislukken. Daarnaast is de opbouw van de sessies erop gericht dat ze zich steeds meer durven tonen. Het doel is ook expliciet om hun eigen "kasteel in de wolken" te bedenken. Hoe zien zij zichzelf? Wat willen ze veranderen? Hoe zien ze de toekomst?’
Het resultaat van de verschillende workshops werd een groots toneelstuk.
‘We kijken met een frisse blik naar kunst, cultuur en creativiteit en delen onze ervaringen met elkaar', zegt juf Cheyenne. 'En de leerlingen van het tweede en vierde leerjaar konden veel inspiratie opdoen tijdens het toonmoment.’
Wil jij ook samenwerken met een culturele organisatie in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De leerlingen keken ter inspiratie aandachtig naar de verfilming van het boek 'Rosie en Moussa'.
verbeelden
- De leerlingen gingen aan de slag met associatiecirkels (in allerhande varianten) en het verzinnen van verhalen.
conceptualiseren
- Door te improviseren rond korte scènes en die samen te bespreken, konden veel zaken, emoties en ervaringen benoemd worden.
analyseren
- Door samen fragmenten uit het boek 'Rosie en Moussa' (voor) te lezen en te bespreken, leggen de leerlingen nieuwe verbanden (ook met hun eigen leven).
Dragers
lichaam
- De leerlingen oefenden om levende standbeelden te zijn en experimenteerden met manieren van bewegen, zoals het fysiek uitvergroten van personages.
voorwerpen
- De leerlingen mochten aan de slag met allerlei muziekinstrumenten in ABC-huis in Schaarbeek.
taal
- Er zijn weinig leerlingen waarvoor Nederlands de thuistaal is. De workshops zijn daarom ook gericht op communicatie, zowel met lichaamstaal als verbaal. Nederlands werd passief en actief gebruikt, dus niet alleen om iets te begrijpen, maar vooral om iets over te brengen.
Grafische tekens
- Illustraties uit het boek 'Rosie en Moussa' werden de basis voor korte theaterscènes.