Jongeren creëren originele lichtarmaturen voor Belgiek
Op vraag van Brugge Plus ontwierpen en maakten de leerlingen van het zesde architecturale en binnenhuiskunst en het zevende ruimtelijke vormgeving van het Technisch Instituut Heilige Familie (Brugge) lichtarmaturen voor de mobiele cultuurzaal Belgiek. De ontwerpers van makersatelier PL/NK begeleidden hen van bij het concept tot de presentatie.
Via het onderwijsproject Vel tegen Vel verbindt Brugge Plus de stad met scholen en cultuur. Zo creëerden de leerlingen van het Technisch Instituut Heilige Familie al een ligbank voor de Triënnale en organiseerden ze al een scholenexpo op de drijvende school in het Minnewater. Vorig jaar maakten ze volksspelen uit hout en zo kwamen ze voor het eerst in contact met PL/NK.
Van theorie naar realiteit
In totaal deden er achttien leerlingen mee met het project. De start en uitleg werd door Peter De Blieck van PL/NK gegeven in de Belgiek zelf. Hij dompelde de leerlingen onder in beelden en materialen en daagde hen uit om originele armaturen te ontwerpen. Diezelfde dag organiseerden de leerkrachten ook zelf een workshop waarin de jongeren op korte tijd al een kleine lichtarmatuur moesten knutselen.
‘Als school hadden we het ontwerp wel kunnen maken, maar we hebben niet de kennis en het materiaal om het uit te voeren’, zegt leerkracht Katrijn Bulckens. ‘Soms ontwerpen de leerlingen meubels die bijvoorbeeld te dik of te dun zijn, maar als je die echt maakt dan werkt het niet. Dit project geeft hen een realistisch beeld zodat ze ook kunnen beslissen of ze verder willen in deze richting of liever iets anders gaan doen.’
'We vonden het een top-project waar elke partij voordelen uit haalde. Het was een sterke en leuke samenwerking tussen de verschillende partners'
Ontwerpfase: iets van iedereen
Na de kick-off van Peter ontwierpen de leerlingen op een halve dag hun armaturen binnen de praktijkuren ‘atelier binnenhuis’, computertekenen en ontwerp. Nadien organiseerden ze een presentatie op school en besliste Peter met welke ontwerpen ze verder zouden werken. ‘De jongeren mochten helemaal zelf kiezen, alles kon’, zegt Katrijn. ‘Ze zijn individueel gestart en kwamen daarna in groepjes terecht naargelang hun ontwerp. Er zat van iedereen wel iets in!’
Uiteindelijk zouden de leerlingen twee verschillende lichtarmaturen maken. De eerste was een metalen hanglamp in de vorm van een grijparm die verwees naar het lunaparkverleden van de Belgiek. Als tweede waren er tafellampjes met verschillende patronen uit hout en plexiglas. Daarvan kon je de lichtinval en kleur wijzigen via een afstandsbediening. De lampen moeten elk weekend vervoerd worden dus maakten de leerlingen ook houten bakken om ze veilig te verpakken.
‘De samenwerking met PL/NK was echt super. Peter is een kunstenaar en meubelmaker, maar hij heeft ook iets educatiefs in zich en kan heel goed omgaan met de jeugd. Hij begeleidde het proces van A tot Z en legde alles heel duidelijk uit.’
Tweedaagse in het atelier
Voor het maken van de lichtarmaturen konden de leerlingen via Brugge Plus twee volledige dagen terecht in het House of Time atelier. Daar leerden ze professionele machines gebruiken om te lassen, schuren en zagen. Voor de tafellampjes maakten ze ook stickers met verschillende patronen. ‘Het was echt een meerwaarde om met de jongeren in het maakatelier te kunnen werken’, zegt kunstenaar Peter De Blieck. ‘Bijna alle technieken waren nieuw voor hen en het lassen was voor de meesten echt spectaculair.’ De lichtarmaturen blijven nu een vast onderdeel van de Belgiek.
‘Zowat elk doel binnen het leerplan is toepasbaar op dit project’, zegt Katrijn. ‘De jongeren leerden inspiratie opzoeken en toepassen, ontwerpen, schetsen, tekenen en presenteren. Je merkt dat zo’n projecten blijven hangen bij hen. We geven er achteraf geen les meer over maar we grijpen er wel vaak naar terug. Het beeldmateriaal gaan we zeker gebruiken als voorbeeld voor de komende jaren.’
Tips van Katrijn
- Laat kunstenaar het startschot geven. Zo zijn de jongeren van bij het begin mee met het verhaal.
- Werk vanuit een reële vraag. Het was te donker in de Belgiek dus ze waren op zoek naar originele verlichting.
- Geef als extra een eenvoudige workshop met de leerkrachten. Wij lieten de jongeren op een half uur tijd een lichtarmatuur ontwerpen met knutselmateriaal.
- Durf loslaten en vertrouw de kunstenaar. Als je jezelf op de achtergrond plaats dan heeft de partner meer ruimte.
- Kies voor een externe locatie. Voor de jongeren was het een grote meerwaarde om in het maakatelier te werken. In zo’n creatieve omgeving hangt een heel andere sfeer dan op school.
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Peter De Blieck gaf als start een inspiratiemoment waarin hij uitleg gaf over het ontwerpproces, praktijkvoorbeelden, materialen, kleuren en lichtervaring. Hij had ook altijd een simpel object bij om te tonen.
- De jongeren bezochten de mobiele cultuurzaal Belgiek en bekeken het interieur. Ze kregen ook een rondleiding op de site van House of Time.
verbeelden
- Tijdens de startworkshop moesten de jongeren een lichtarmatuur maken van materialen die daar eigenlijk niet echt voor gebruik konden worden (touw, papier, karton,…). Het was een korte tijdspanne en toch moesten ze met een ontwerp komen.
- De leerlingen zetten hun ideeën om naar ontwerpschetsen en nadien naar 3D-tekeningen.
- Ze maakten maquettes en om de armaturen te maken moesten ze lassen, zagen en schuren.
- Ze gebruikten verschillende hout- en metaaltechnieken en leerden werken met plexiglas en vinylcutters voor het maken van stickers.
conceptualiseren
- De leerlingen stelden hun ontwerpen aan mekaar en aan de kunstenaar voor en verwoorden de keuzes die ze gemaakt hadden in het ontwerpproces.
analyseren
- Tijdens de tweedaagse met Peter liep niet alles meteen hoe het moest lopen. De jongeren gingen door een ontdekkingsproces.
- Normaal gezien zouden de lampen met magneten aan het plafond hangen, maar omdat de constructie niet in metaal was moesten ze op zoek gaan naar andere methodes.
- Ook tijdens het lassen gebeurden er wat foutjes. De jongeren hebben nu een betere kijk op de realiteit die je niet in de les kan leren.
Dragers
lichaam
- De jongeren gebruikten hun lichaam om de ontwerpen te presenteren.
voorwerpen
- Er werd gewerkt met hout, metaal, papier, karton en lampen. De leerlingen werkten met allerlei machines zoals lasposten, zaag- en schuurmachines.
taal
- Tijdens het ontwerp- en maakproces kwamen er heel wat nieuwe begrippen en woorden aan bod zoals vinylcutter en lichtervaring.
- De leerlingen schreven een conceptnota waarin ze hun idee moesten uitleggen op een manier die buitenstaanders begrijpen. Ook tijdens de presentatie van hun ontwerpen was er aandacht voor taal.
Grafische tekens
- De jongeren gebruikten de typische grijparmen van lunaparken als vorm voor de hanglampen. Om hun ontwerpen te visualiseren leerden ze werken met Autocad, SketchUp en Photoshop.