Leerlingen onderzoeken de luchtkwaliteit en maken een wervend filmpje van de droge onderzoeksresultaten
Hoe presenteer je hard wetenschappelijk onderzoek aan buren, ouders en medeleerlingen? Met een paper? De 11 derdegraadsleerlingen van het Antwerpse Xaveriuscollege kiezen voor een ander medium. Ze onderzochten de luchtkwaliteit en maakten met de hulp van Filmeducatie.be een onderhoudend en toegankelijk filmpje in journaalstijl.
Hans Gooris is hun leerkracht. Hij geeft het modulevak ecologie en kadert het project: ‘De stad Antwerpen wou de zuivere lucht in en rond scholen testen. Ze zocht daarvoor scholen die wilden instappen. Onze school ligt dicht bij het centrum, bij de Antwerpse ring en de E313. We waren dus wel benieuwd naar de metingen en resultaten.’
‘Wat als ik nu eens een film maak?’
In september van vorig schooljaar, dus met een andere groep leerlingen, begon hij met het project heel technisch te bekijken. ‘Wat willen we meten? Hoe gaan we dat doen? Maar ook: hoe gaan we dat communiceren? Ik zag al direct de typische, saaie verslagjes voor me.’
Tot op de pedagogische studiedag. Daar volgde Hans een workshop van CANON Cultuurcel over Cultuurkuur en dynamoPROJECT. ‘Toen dacht ik: als ik nu eens een film maak? Kan ik zo het wetenschappelijke ook artistiek bekijken? Ik heb de kennis niet om dit helemaal zelf in handen te nemen, maar met de steun van professionals moest het lukken. CANON Cultuurcel stuurde me een lijst met mogelijke culturele partners en zo ging de bal aan het rollen.’
Twee halve projectdagen met Filmeducatie.be waren al snel ingepland. ‘Die waren eerder theoretisch’, zegt Hans. ‘Hoe is het camerastandpunt? Hoe doe je dat, een interview afnemen? Welke sfeerbeelden passen bij een interview? We hadden net de eerste beelden ingeblikt toen we in lockdown gingen.’ Einde project? Gelukkig niet.
‘Leerlingen kijken nu op een andere manier naar de harde cijfers’
Van feedback op script tot montage
Hans kan het nu verder zetten met een nieuwe groep leerlingen. ‘Ik heb de plannen herschikt en schoof het practicum-gedeelte naar voor zodat ik nu bijna twee maanden met hen aan de film werk.’ Hij legde aan de nieuwe groep leerlingen zelf de basisprincipes van filmen uit. En nadien kwam culturele partner Filmeducatie.be weer een hand (en een camera) toesteken.
Hans: ‘We hebben eerst het scenario en script opgesteld. Daarop gaf Filmeducatie goede feedback. Nu staan de opnames en interviews met de projectleider van de stad, de bevoegde schepen en Erik Wiers, de Vlaamse bouwmeester, op de agenda. Ondertussen filmt een andere groep in de buurt: sfeerbeelden van de autostrade, van het verkeer rondom de school. Ook bij de montage krijgen we hulp, maar de aanzet geven wij.’
Veel leuker dan op papier
Het is de bedoeling dat er een mooi geheel uit komt, genre nieuwsitem. Zo maakt de groep aan medeleerlingen, ouders, de stad en de buurt duidelijk wat ze deden en wat hun conclusies en aanbevelingen zijn. ‘Dat ik het hard wetenschappelijke van mijn vak nu verzacht door er cultuur door te weven is een belangrijke aanvulling.’
En dat culturele kantje smaakt naar meer. Hans: ‘Deze leerlingen zijn meer bezig met de resultaten dan verleden jaar. Toen keken ze naar de grafieken en was de conclusie ‘Het stijgt’. Nu moeten ze erover nadenken: ‘Het stijgt, maar wat gaan we vertellen? Ze kijken op een andere manier naar de harde cijfers.’
Ook de leerlingen zijn positief. ‘We vinden dit echt veel leuker dan het allemaal op papier te moeten doen’, zeggen Ranya en Yen. ‘De film gaat meer resultaat en invloed hebben dan een paper. De boodschap zal beter blijven plakken. We leren ook dat er veel meer achter een beeld zit. Er zijn zoveel factoren waarmee je rekening moet houden voor het allemaal goed zit.’
Tips van Hans
- Denk out-of the box. Soms blijven we als leerkrachten gemakkelijk binnen ons vakgebied vastzitten. Dat doorbreken, maakt het voor jezelf en je leerlingen interessanter en leerzamer.
- Vraag hulp aan CANON Cultuurcel. Had ik hen niet ontmoet, dan was de kans klein dat ik op dit idee was gekomen. Ze geven voorbeelden die inspireren en helpen je op weg. Na een babbel met hen, was ik gerustgesteld: ze vertelden waarop ik bij de aanvraag moest letten.
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Dat gebeurt hier niet louter wetenschappelijk (met een nulstudie over de buurt, kijken naar het groen in en rond de school en op basis daarvan onderzoeksvragen opstellen). De eerste inleidende sessies met Filmeducatie.be waren immers doorspekt met voorbeelden van filmscènes die de cameratechnieken en beeldvoering illustreerden.
verbeelden
- We verbeelden en presenteren hier harde cijfers, maar doen dat wel met een non-fictie insteek. Het verbeelden waarbij je suggereert en fantaseert, komt hier minder aan bod.
conceptualiseren
- Gaan we voor een journaalformat, of pakken we het eerder filmisch aan? Wat is het verschil? Ook het benoemen van filmische termen komt aan bod. Voice-over? Die term kennen ze nu allemaal.
analyseren
- Daar zijn we sterk mee bezig als we de essentie uit een hele schriftelijke bundel informatie moeten halen. Hoe geven we die weer in twee, drie zinnen en enkele beelden?
Dragers
lichaam
- Hoe kijk je in de camera, welke positie neem je in op het beeld?
voorwerpen
- Camera’s, belichting, microfoon …
taal
- Het script en scenario
Grafische tekens
- De parameters die nodig zijn om beelden te analyseren en monitoren.