Zo maak je sfeervolle herfstkunstwerkjes met eenvoudige technieken en natuurlijke materialen
Met natuurlijke materialen en eenvoudige handelingen komen tot een mooi kunstwerk. Dat was het uitgangspunt voor de samenwerking tussen BuBO Berkenbeek en Studio Mus. De sfeervolle aquarellen en herfstmobieltjes met accenten van vilt tonen dat het opzet geslaagd is. Ook de blije gezichten bij leerkrachten en leerlingen zetten dat in de verf.
‘Onze leerlingen zijn 12, 13 jaar en krijgen les in type 2-onderwijs’, zegt juf Veer Jacobs. ‘Ze zijn fijn motorisch en mentaal zwak en heel tactiel gericht.’ De laatste tijd botsten Veer en haar collega’s op hun limieten wat creatieve activiteiten voor deze doelgroep betreft. ‘We wilden weg van de kleurplaten en kleutertekeningen, maar wisten niet hoe. Tot ik van een vriendin, die ook in het BuBO staat, hoorde van hun project met Studio Mus.’
Ook voor kleinschalige projecten
Ervaring met een dynamoPROJECT had Veer niet. ‘Ik heb lang gedacht dat je alleen voor grote, schoolbrede projecten subsidies kon krijgen. Niet dus.’ De keuze voor Studio Mus als culturele partner voor hun kleinschalige project met 7 leerlingen was snel gemaakt. Veer: ‘We wisten dat Sarah door haar opleiding als kleuterjuf met onze doelgroep overweg kan. Ze is het gewoon om in kleine stapjes te werken. Dat is een groot pluspunt. Haar expertise ligt bovendien bij het aquarellen en vilten, dingen waar wij nog stappen in konden zetten.’
Thema van het project? De herfst. Eerst verzamelde de klas stokken, bladeren en kastanjes. Natuurlijke herfstmaterialen dus. Voor Sarah geldt immers: geen glitters of stickers. Ook aquarelverf is gemaakt met natuurlijke pigmenten. En vilten doe je met wol.
‘In de eerste sessie zijn we met de eenvoudigste techniek gestart: het blad papier neemt een bad en daarop druppelen we de verf in een beperkt aantal herfsttinten’, vertelt Sarah. ‘Ik zong daarbij altijd opnieuw een liedje over hoe ze het penseel moesten wassen en drogen voor ze naar een andere kleur overgingen. Dat werkte om de handeling te onthouden.’
‘Zachtjes, alsof het een kuikentje is’
In de tweede sessie ging de groep vilten. De tieners leerden dat wol van een schaap komt en dat je het net als haar kan verven. ‘Om bolletjes te vormen, stopten we de wol in een ijzeren theeknijper. Dat dompelden ze onder in een verfbadje. Ze moesten het zacht in hun handel rollen- alsof het een kuikentje was- en weer onderdompelen. En dat 3 keer, met altijd iets meer kracht. Zo’n handeling is best ingewikkeld voor hen, maar dat theeknijpertje is een handig hulpmiddel.’ Dat zagen ook de ergotherapeuten die kwamen meekijken.
Het vilt samenvoegen met de aquarellen? Dat lukte in sessie 3 toen alles goed gedroogd was. ‘We maakten een herfstboom, plakten er stukjes vilt op en knipten luikjes in het papier waardoor herfstdieren komen piepen. We hebben ook mobieltjes van stokken, touw, kastanjes en viltbolletjes samengesteld. Het zijn prachtige stukken die iedere mama graag in huis zal hangen. In de vierde en laatste sessie leerden we nog 2 andere aquareltechnieken.’
Tips van juf Veer
- Ga zeker op Cultuurkuur kijken en laat je inspireren.
- Zorg voor voldoende handen in de klas. Doordat we er met 2 leerkrachten en Sarah bij waren, konden we eens knutselen in groep, in plaats van ze zoals gebruikelijk apart bij ons te nemen.
- Van een professional leer je meer dan alleen schilder- en vilttechnieken. Sarah toonde bijvoorbeeld ook hoe de kinderen zelf veilig gaatjes konden maken in de kastanjes. Met een bepaalde soort notenkraker en een priempje lukt dat perfect. Ook de truc met de theeknijper zullen we onthouden.
- Leg de nadruk op technieken die je later ook zelf kan toepassen. We leerden eenvoudige technieken die toch een mooi resultaat opleveren. Ik leerde ook dat je met kwalitatief materiaal verder springt. We gaan nu allicht ook met de school investeren in goede verf en waskrijtjes.
Hocus pocus
Het resultaat hangt in de klas, die nu baadt in een gemoedelijke herfstsfeer. En er zijn plannen voor een mini-tentoonstelling. Veer: ‘Het zou fijn zijn als deze kinderen ook eens kunnen laten zien wat voor moois ze kunnen maken. Ze zijn er zo fier op. Al is het product nooit het belangrijkste voor ons.’
‘Deze leerlingen konden zich ook helemaal verliezen in het proces van het schilderen’, vult Sarah aan. ‘Ze vergaten de tijd, werden er rustig van, kwamen los van vastomlijnde ideeën en keken gefascineerd naar hoe kleuren zich vermengden’ zegt ze. Het ‘toveren’ met het witte waskrijt dat de verf afstoot, leverde een portie hocuspocus als extraatje op.
Wil jij ook samenwerken met een kunstenaar in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Sarah doet voor hoe ze niet hard op het aquarelpotlood mogen drukken.
- Onthouden van het liedje dat duidelijk maakt hoe de leerlingen de verfborstels moeten uitspoelen en droogdeppen.
- De vorm van een blad natekenen.
verbeelden
- Herfsttafereeltjes opbouwen met materialen uit het bos.
- De contouren van een hand verbeelden een boom.
conceptualiseren
- Herfstmaterialen herkennen en verzamelen.
analyseren
- De kinderen komen los van het vaste idee dat een mannetje een lijf en een hoofd moet hebben, doordat ze geen controle hebben over de lijnen, over de kleuren die in elkaar vloeien.
Dragers
lichaam
- Je krachten doseren (zacht of hard knijpen in een bolletje wol).
voorwerpen
- Wol voelen, notenkrakers en priempjes als eenvoudige werktuigen.
taal
- Eenvoudige instructietaal in een liedje gegoten.
Grafische tekens
- Tekeningen, schilderijen.