Brussel aan zee
VZW de Batterie legde de artistieke verbinding tussen twee klassen uit twee steden, Brussel en Oostende. Brussel aan zee staat voor een intensief en experimenteel, artistiek parcours met als basis een unieke samenwerking van Vlaamse en Brusselse leerlingen.
In Brussel aan zee werd een klas van zesdejaars van de GO! Basisschool De Buurt uit Schaarbeek verbonden met een klas van de Stedelijke Freinetschool De Zonnebloem uit Oostende. De leerlingen werden in dit project aangemoedigd om de eigen en andere cultuur en omgeving te bevragen en te onderzoeken, de blik op elkaar te verruimen en de banden aan te halen. Daarbij ging het om leerlingen die opgroeien in een uitgesproken kwetsbare omgeving: de hospitaalwijk in Oostende en de wijk achter het Noordstation in Schaarbeek.
Een verrassend avontuur doorheen Brussel en Oostende
‘Als vertrekpunt vroegen we de kinderen vanuit hun gevoelens en hun persoonlijk levensverhaal de buurt waarin ze opgroeien te onderzoeken’, vertelt Anne De Loof van VZW de Batterie. ‘De leerlingen trokken enthousiast hun eigen buurt in. Gewapend met schildersezel, opnameapparatuur en camera’s documenteerden ze hun gekozen plaats en legden een rijk archief aan beeldmateriaal vast.’
Met dit archief als basis werd de 'andere groep' in hun buurt rondgeleid en het startschot gegeven voor een boeiende maandenlange communicatie en samenwerking. Hierbij stond de ontmoeting centraal. Dat leverde ook verrassingen op! ‘Zo was er een Oostendse jongen die het Mosselhuis van zijn grootmoeder had gekozen en in Schaarbeek was er een jongen die heel fier was op het Turks köfterestaurant van zijn vader. Zo zijn er in Oostende mosseltjes gegeten en in Schaarbeek werd er köfte geproefd. Dat waren hele fijne momenten in het project.’
Twee scholen, twee steden, één grafisch boek!
In beide scholen startten de leerlingen vervolgens aan hun gezamenlijk boek. Er werd geëxperimenteerd met etsen, lino, zeefdruk, monotype en typografie. ‘Het kwam allemaal voort uit hun indrukken van de plek, niet alleen wat er concreet te zien is, maar ook wat je er hoort, hoe het er ruikt, kortom alle zintuiglijke indrukken. Voor een Oostends meisje haar verhaal deed aan de Brusselaars, vroeg ze hen om de ogen te sluiten en te vertellen wat ze hoorden. Het was verrassend dat de Brusselse leerlingen vonden dat het zo kalm is in Oostende, maar ook dat voor hen de geur zo anders is. Dat zijn allemaal dingen die je past echt ontdekt door die uitwisseling.’
Brussel aan zee: het boek én de tentoonstelling
Het resultaat van de samenwerking en uitwisseling werd een expositie, een mooi vormgegeven boek met bijbehorend stadsplan en een folder met didactische suggesties voor leerkrachten. ‘In Brussel vond de tentoonstelling plaats in de Sint-Lukasgalerie, wat fijn was omdat die in de buurt van de school ligt. In Oostende konden we terecht in CC De Grote Post. De kinderen leidden zelf de bezoekers rond in de tentoonstelling en vertelden hen over de door hen gekozen plaatsen.’
Met het boek en het stadsplan kan elke schoolgroep de wandeling langs bijzondere plaatsen maken. Je kan de wandelingen en de opdrachten voor onderweg hier downloaden. Laat je verrassen en ontdek hoe leerlingen de stad ervaren!
Tips van Anne:
- Stimuleer het gebruik van sociale media bij leerlingen. Het is verrassend te zien hoe leerlingen elkaar heel spontaan en gemakkelijk vinden. Moedig aan dat ze onderling elkaar opzoeken naast de geplande ontmoetingen.
- Heb oog voor de bijkomende effecten van je project, naast het artistieke. Zonder ons medeweten spraken leerlingen af om bij elkaar te gaan logeren. Die verbinding betekent ook heel veel voor het project: stereotypen doorbreken, vooroordelen wegnemen en die connectie veel dichter maken.
- Laat leerlingen groeien door hen beeldtaal te laten ontdekken. Alles wordt doorgaans zeer sterk afgetoetst aan het cognitieve en het verbale. Wanneer we een andere – de grafische – taal aanreiken waar kinderen mee aan de slag kunnen, zien we dat er kinderen zijn die zich eindelijk kunnen uitdrukken en groeien in hun zelfbewustzijn
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De leerlingen werden gestimuleerd hun eigen leefomgeving zintuiglijk waar te nemen door camera’s, opnameapparatuur en schildersezels te gebruiken. Ook tijdens de rondleidingen door de stad moedigden ze elkaar aan om te zien, te horen en te ruiken.
verbeelden
- Bij het maken van een gezamenlijk boek experimenteerden de leerlingen met etsen, lino, zeefdruk, monotype en typografie. Alle zintuiglijke indrukken van ieders stad werden weergegeven in een boek met bijbehorend stadsplan. Dit alles werd gepresenteerd in een expositie.
conceptualiseren
- Bij de wandelingen werd er veel uitgewisseld over alle indrukken die de leerlingen opdeden. Bij de expositie leidden ze zelf bezoekers rond en vertelden ze verhalen over hun stad.
analyseren
- De leerlingen onderzochten hun eigen levensverhaal door de buurt waarin ze opgroeiden te analyseren. Ze checkten hun eigen bevindingen met mensen uit hun omgeving en legden verbanden met verhalen van leerlingen uit een andere cultuur.