De wereld verbeteren? Deze academie en lagere school tonen je hoe!
Hoe zouden de leerlingen van basisschool De Tovertuin uit Lokeren de wereld verbeteren? Met een internetproducerende windmolen en een vriendenmachine die ruzies in een handomdraai oplost. Met de hulp van de academie van Lokeren komen hun ideeën ook echt tot leven. In woord, beeld en muziek.
Alle installaties staan klaar in het beeldlokaal. Straks komen de ouders kijken en helpen bij de afwerking. Vandaag is het immers openklasdag, hier op Kunstacademie Ter Beuken in Lokeren. Een moment waarop ouders zien wat hun kind deed en doet tijdens al die uren dat het met de school naar de academie kwam. Wedden dat ze onontdekte talenten spotten bij hun kind?
De academie van Lokeren werkt al langer samen met de lokale basisscholen. 'Zo versterken we de muzische expertise van de leraren en bereiken we kinderen die anders niet in contact komen met de academie', zegt leraar Beeld, Joris Ongena. Het traject met basisschool De Tovertuin kreeg een extra impuls van Cera. Het doel? Vaker en op een meer structurele manier cultuur op school aan bod laten komen.
'Bij drama zie ik werkvormen die ik in mijn opleiding nooit leerde en waar ik nooit op zou komen'
Beeld, dans én muziek
Er staan drie weken lang, op dinsdag en donderdag, workshops op het programma. Daarin onderzoeken en bedenken de leerlingen van het eerste tot het vierde leerjaar hoe ze de wereld mooier, gezonder en beter kunnen maken. Beeld, muziek en woord komen afwisselend aan bod. De leerlingen kunnen zich dus niet wegstoppen achter een veilige keuze, iets wat ze al kennen of goed kunnen.
De Gezusters Hirngespinst gaven met hun voorstelling De wereld repareren het startschot voor het project. 'Dankzij Cera konden we deze externe partner erbij halen', zegt Joris. 'Het was de perfecte opener. De toon was meteen gezet en we hadden aanknopingspunten bij de vleet voor onze activiteiten.'
Eed en slogan bedenken
Wat hebben ze concreet gedaan bij woord en muziek? Docente Marieke Berendsen vertelt: 'Eerst tastten we af hoe taalvaardig de leerlingen zijn, hoeveel ritme ze al in hun lijf hebben. Nadien lieten we het derde en vierde leerjaar een eed en slogan bedenken. Allemaal in het thema van de wereldverbeteraar. We werkten rond expressie en leerden hen een bestaand lied aan.'
'Bij de jongste leerlingen hebben we scènes bedacht waarbij ze een probleem moesten oplossen. Twee oude vrouwtjes willen een drukke weg oversteken, maar er is te veel verkeer. Hoe zou de wereldverbeteraar dat aanpakken? We wilden ook een eigen tune voor de wereldverbeteraar maken.'
Van 2D naar 3D
Bij 'Beeld' vertrokken ze van een tweedimensionale collage van hun reparatie- of verbeteringsmachine. Daarbij maakten ze gebruik van verschillende materialen. Joris: 'Dan zetten ze de overstap naar 3D. Ze laten hun ontwerp los, gaan samenwerken in groep en komen zo soms weer bij iets helemaal anders uit. Er werd getimmerd, gezaagd, getekend …'
'Door de speelse aanpak durven leerlingen meer. We zien bij onze leerlingen plots vaardigheden die we nog niet kenden.'
Nieuwe werkvormen leren
Voor de leraren is dit een unieke kans om een andere aanpak te zien. 'Bij drama zie ik werkvormen die ik in mijn opleiding nooit leerde en waar ik nooit op zou komen', zegt meester Geert. 'En techniek samenvoegen met het beeldende? Dat is een leuke combinatie. Door te zien hoe ze hier altijd vertrekken vanuit de leerlingen zelf, ga ik het zelf ook meer doen.'
Het maakt ook veel los bij de leerlingen. 'We zien dat ze plots vaardigheden tonen, die we nog niet kenden. Ze staan bijvoorbeeld zelfverzekerd op een podium, of kunnen heel vlot timmeren. Door de speelse aanpak durven leerlingen meer. Als ze hier al eens op een podium stonden, dan zullen ze ook op ons schoolfeest actiever mee doen.'
Een 'open les' voor de ouders
Joris: 'Dat de lessen hier op de academie doorgaan, creëert een andere sfeer. Je hebt al het materiaal bij de hand en het verlaagt ook de drempel om opnieuw de academie binnen te stappen.'
De ouders en grootouders sijpelen stilaan binnen. 'We vinden het waardevol om te tonen wat de kinderen hier leerden en hoe ze bezig zijn. We tonen een korte performance. Daarnaast laten we de ouders ook zelf eens de spanning, de onwennigheid of schroom ervaren.'
Tips van leraren Joris en Marieke
- Smijt je, doe mee als leraar. Dat motiveert ook je leerlingen en je hebt sneller een leuke dynamiek in je klasgroep.
- Werk tijdens een kort proces niet alleen naar een toonmoment toe. Vanaf het moment dat je daar sterk op focust, zet je jezelf vast. Dan ben je geneigd om de leerlingen in de richting te duwen van wat je zelf in je hoofd hebt. Op die manier wordt het meer een repetitie- dan een creatieproces.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De leerlingen kijken naar wat anderen in de cirkel doen en spiegelen die bewegingen, genre ‘leider en volger’.
- Ze luisteren naar elkaars voorstelling van de machine.
verbeelden
- Leerlingen ontwerpen een machine die de wereld kan verbeteren en bouwen ze dan met eenvoudige materialen.
conceptualiseren
- De jongste leerlingen kijken naar eenvoudige symbolen die snelle of trage ritmes, luide of stille klanken voorstellen en voeren die uit op eenvoudige slaginstrumenten.
- Ze ervaren en benoemen klankhoogte en klanksterkte.
analyseren
- De leerlingen repeteren en memoriseren een bewegingssequens en achterhalen waar het goed of fout gaat.
Dragers
lichaam
- De leerlingen gebruiken hun lichaam tijdens de dans en beweging.
- Ze verzorgen hun lichaamshouding bij het zingen.
voorwerpen
- Er worden heel wat muziekinstrumenten gebruikt.
taal
- De leerlingen stellen hun machine voor aan de klas en bedenken een slogan en een eed.
Grafische tekens
- Ze bespelen slaginstrumenten aan de hand van een grafische partituur.