Deze musical zet iedereen in de spotlights
Sneeuwwitje vindt het maar niks dat ze de hele tijd appels moet eten. En haar collega Assepoester? Die is het zoeken naar haar muiltje grondig beu. Daarom staken ze. Het is een hilarische scène uit de musical van het vierde leerjaar van Vrije Basisschool Andromeda uit Deurne. Humor, ontroering, actualiteit: deze musical heeft het allemaal. En daar zit culturele partner Muzix voor iets tussen.
Al 5 jaar maken de leerkrachten van het vierde leerjaar op het einde van het schooljaar een toneelstuk of musical met hun leerlingen. Tot nu toe deden ze alles zelf: het script schrijven, de zang aanleren, choreografie, kostumering, decor ... ‘Maar we merkten steeds duidelijker dat we daarbij op onze grenzen botsten’, zeggen juffen Inge Leysen en Liesbeth Neven. ‘We kunnen geen stuk schrijven dat logisch in elkaar zit, qua taal behapbaar is voor onze leerlingen en iedereen een gelijkwaardige rol geeft. Ik kan me bovendien wel smijten in drama, maar de juiste zangtechniek aanleren? Nee. Dat werd frustrerend.’
Geen hoofd- en bijrollen
Ze gingen dus op zoek naar externe expertise. Die zoektocht bracht hen bij Muzix, een organisatie die klassen onderdompelt in een musicalbad. Het belangrijkste uitgangspunt daarbij is dat alle leerlingen mee op het podium staan. Hoofdrollen of bijrollen? Die bestaan niet. Kiezen voor een rol achter de schermen? Kan niet. Iedereen staat op het podium en verdient het om in de spotlights te staan. ‘Het zijn immers vaak de meest introverte kinderen of de kinderen die in het schoolse achterop hinken, die je tijdens zo’n project ziet openbloeien en genieten. Ook al zouden ze er zelf dus niet voor kiezen.’
‘Een musical is ideaal om je taalonderwijs intensief aan te pakken: het zorgt voor spreekdurf, spreekvaardigheid en nieuwe woordenschat.’
De ideeën van de 45 vierdeklassers vormden de basis voor het script. Iets met Disneyfiguren, met het milieu, met liefde. En aangezien heel wat kinderen uit oorlogsgebied afkomstig zijn, zit ook dat harde onderwerp erin verwerkt. De rode draad tussen de 6 thematische stukken toneel en zang is een fictieve nieuwsuitzending. Nieuwslezeressen van dienst zijn de juffen: ‘We zullen dus ook met knikkende knieën op het podium staan, net als de kinderen. Maar we tonen ook dat het wel goed komt.’
Zorgen voor een rijke taal
Met die input ging Muzix aan de slag. Ze werkten het script uit in samenspraak met de leerkrachten en leerlingen. ‘Heel belangrijk voor ons was het gebruik van een rijke taal’, klinkt het bij Inge en Liesbeth. ‘Onze leerlingenpopulatie is heel divers. De meertaligheid in de klas dwingt ons om het taalonderwijs intensief aan te pakken. Een musical past daar perfect in, want die zet in op spreekdurf, spreekvaardigheid en nieuwe woordenschat.’
En zo leggen de Disneysterretjes het werk neer, sluiten ze coalities en ijveren ze voor meer vakantiedagen. Aan de overtuigende manier waarop de leerlingen hun tekst brengen, zie je dat ze elk woord begrijpen. Liesbeth: ‘Al die begrippen hebben we de afgelopen maanden in de lessen gekaderd, uitgelegd en ingeoefend. We lazen de tekst regelmatig samen door, oefenden de uitspraak, zochten naar gebaren die de woorden ondersteunen. De emoties die ze nu kunnen bovenhalen bij zichzelf en bij het publiek, zijn echt indrukwekkend. Eigenlijk is het één grote, speelse taaloefening geworden die wonderwel werkt.’
Tips voor de choreografie en zang
Dat de leerlingen hun tekst kenden voor Muzix de begeleiding van enscenering, choreografie en het oefenen van de zang opstartte, was vooraf duidelijk afgesproken. ‘Hun systeem van vierkanten, driehoeken en cirkels zorgt ervoor dat iedereen die spreekt, aandacht krijgt. De leerlingen krijgen zangles, leren over hoge en lage tonen, over de kopstem enz. Ze leren zich ook te smijten in hun tekst. Ik denk dat ze daar later, als ze nog eens een spreekbeurt moeten geven, nog de vruchten van zullen plukken. Wij als leerkrachten hebben in elk geval al veel tips gesprokkeld die we volgend jaar weer zelf zullen toepassen. Het is echt een openbaring.’
‘Ze leren zich ook te smijten in hun tekst. Ik denk dat ze daar later, als ze nog eens een spreekbeurt moeten geven, nog de vruchten van zullen plukken.’
Op het podium van hetpaleis
De voorstelling in hetpaleis voor de leerlingen van het derde en voor de ouders nadert. ‘Vroeger speelden we in een muffe parochiezaal hier in de buurt’, zegt Inge. ‘Muzix tipte ons dat we gratis in hetpaleis terecht konden. We hebben er nu 3 dagen de beschikking over het podium én over een technicus die mee de belichting verzorgt. Dat zal het natuurlijk nog allemaal extra speciaal maken.’
‘In hetpaleis zullen we vooral nog op de overgangen oefenen: wie moet waar klaar staan, wanneer kleden ze zich om, hoe moeten ze opkomen … Het is best hard werken, ook voor de leerlingen. Maar de trots en blijdschap die ze zullen voelen, als de derdeklassers en de ouders komen kijken, zullen de moeheid vast en zeker compenseren. Ook bij ons.’
Tips van Inge en Liesbeth
- Wees zelf enthousiast en doe mee. Anders durven je leerlingen ook niet mee te stappen.
- Maak keuzes. Het decor houden we bewust eenvoudig, de kostuums ook. Het traject was best al intensief genoeg.
- Maak alle kinderen even belangrijk, geef hen gelijkwaardige rollen. Durf hen allemaal op een podium te zetten.
- Breng je leerlingen in aanraking met cultuur. Van thuis uit gebeurt dat niet altijd. Door een musical te creëren, bieden we leerlingen kansen tot ontplooiing die we ook binnen klassieke lessen minder realiseren.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Het memoriseren van de tekst.
- In de workshop rond zang onderzochten de leerlingen hoe lage en hoge tonen klinken. Bekijken van fragmenten uit theatervoorstellingen.
- Wat is er allemaal te zien op en rond een podium? Welke beroepen vind je er terug?
verbeelden
- Het oproepen en uitdrukken van emoties zoals heel uitbundig lachen.
- Sommige bewegingen hebben de kinderen zelf bedacht: bijvoorbeeld hoe marcheert een kindsoldaat?
- Inleving tonen in hun personage.
conceptualiseren
- Door corona konden we vooraf niet live naar een musical gaan kijken, maar we hebben het concept, de mix van toneel en zang, wel uitgelegd.
- In de brainstorm hebben we ideeën geformuleerd en samen besproken.
analyseren
- Hoe is de tekst opgebouwd?
- Hoe gaan we van stil naar luid?
- Welk patroon zit er in de beweging, de enscenering?
Dragers
lichaam
- Mimiek, gebaren die de boodschap ondersteunen, durven gebruik maken van een luide, expressieve stem met aandacht voor de articulatie en de melodie in zinnen.
voorwerpen
- Kostuums en belichting
taal
- De musicaltekst begrijpen en naar voren brengen.
Grafische tekens
- Leerlingen ontwierpen zelf de affiche en de lay-out voor het toegangsticket.