Een Kunstkuur met focus op taal
Eén leerling op drie in het tweede en derde leerjaar van de Vrije Basisschool OLVO in Knokke-Heist spreekt thuis een andere taal dan het Nederlands. Taal en woordenschatverrijking zijn er dus belangrijke aandachtspunten. Het is dan ook de focus van het Kunstkuurtraject met MAAK, Open Huis voor Kunsten.
Heidi Wijffels, directeur van de basisschool: 'We hebben heel wat anderstalige kinderen. Daarom namen we taal als focus in ons Kunstkuurproject. Elke woensdag komt Kevin, de leraar van de academie, 4 uur naar hier. De ene week geeft hij les aan de 2 klassen van het tweede leerjaar, de andere week aan de 2 klassen van het derde. Volgend jaar schuiven we door naar het derde en vierde leerjaar, het jaar erna naar het vierde en vijfde. Zo zal deze Kunstkuur 8 leraren intensief versterken.'
'Het is de bedoeling dat onze leraren zo veel mogelijk inspiratie opdoen zodat ze na dit project zelf met de muzische werkvormen aan de slag kunnen. Onze leraren leren vooral hoe ze een woordpakket met beweging kunnen laten beleven. Ook Kevin steekt intussen allerlei dingen op. Over klasmanagement, kinderen die weinig Nederlands spreken of geen interesse hebben bijvoorbeeld. De leraren bestuiven elkaar hier dus met hun kennis.'
'In het begin namen onze leraren gewoon deel aan de activiteit die Kevin bedacht en zorgden ze voor het klasmanagement. Nu evolueren ze naar samen activiteiten bedenken. Tijdens de eerste evaluatie bleek ook dat onze leraren vooral op het cognitieve, het woordenschatbegrip focussen. Kevin heeft meer oog voor ‘beleeft het kind genoeg de taal, is er genoeg expressie?’ Die dubbele bril geeft een extra gelaagdheid aan de lessen.'
'Het samenwerken met andere leerkrachten is in het begin wat aftasten. Ieder gaat op zijn of haar manier met de klas om'
Geen juist of fout, geen mooi of lelijk
Kevin De Bruyne, leraar woord en musical, atelier: 'De eerste weken hebben we veel rond bewegen en uitbeelden gewerkt. Dat was goed om het vertrouwen van de leerlingen te winnen en om het plezier in de lessen te vinden. Nu ga ik op zoek naar een combinatie met theater. Dankzij mijn collega’s hier leer ik wat binnenkomt en wat niet. Omdat sommige leerlingen elkaar imiteerden zonder de woorden echt te begrijpen, willen we de kinderen nu meer laten spreken over de woorden. Nu wordt het voor mij echt interessant.'
'Het samenwerken met andere leraren is in het begin wat aftasten. Elke leraar is anders en gaat op zijn of haar manier met een klas om. Je wil ook niet op elkaars domein komen. Maar met de tijd loopt dat vlotter en pik je gemakkelijker op elkaar in. We hebben al rond emoties, dieren, lijnen, beroepen… gewerkt. De aanleiding kan een boek, een woordpakket of een andere les zijn. Meestal komt het onderwerp van de leraren.'
'Kunstkuur is gelukkig nog altijd kunst. In een gewone school zijn er veel regels en staat presteren vaak voorop. Ik ben blij dat deze kinderen leren dat er heel veel kan, zonder dat ze moeten denken in juist of fout, in mooi en lelijk. Het uitproberen en je best doen zijn hier het belangrijkste. En ja, ze zijn met Nederlands bezig, maar ze hebben niet dat gevoel. Dit is een andere manier om iets te verwerven en verwerken.'
Samen impact creëren
Rudy Van der Cruyssen, directeur MAAK: 'Kevin is hier een totaal andere leraar dan in de academiecontext. Het enthousiasme, het pingpongen met juf Christel en de andere leraren, het proces dat ze samen afleggen, is ronduit knap. Zijn brede expertise als musicalleraar biedt veel meerwaarde en is zeker een sleutel tot dit succes.'
'Als het enigszins kan, gaan we op het einde van het schooljaar iets als een Kunstkuurfeest in elkaar zetten om de ouders bij dit verhaal te betrekken. Zo kunnen we hen tonen wat hun kinderen hier doen, en vooroordelen doorbreken. Niet alleen wiskunde en taal zijn belangrijk, ook het muzische. Maar eerst wil ik Kevin de tijd geven om hier te zaaien en zijn eigen koers te bepalen.'
'Dit Kunstkuur-initiatief kadert ook binnen een groter verhaal. Als academie slagen we er niet in om onze boodschap te laten landen bij de anderstalige inwoners van Knokke-Heist. Er leeft bijvoorbeeld een grote Indische gemeenschap, maar ze begrijpen niet wat we doen. Op het forum van de gemeente ben ik op die nagel beginnen kloppen, want we zijn een ganse generatie aan het verliezen. Daar is vanuit het gemeentebestuur positief op gereageerd. Zo komt er nu een overleg met alle actoren om te bekijken welke initiatieven er al bestaan en hoe we samen meer impact kunnen hebben.'
Tips van de directeurs
- Maak de focus breed genoeg. Bij ons is dat ‘taal’ wat gemakkelijk voor de nodige overlapping tussen kunstacademie en leraren basisonderwijs zorgt.
- Zie zo’n Kunstkuur als een intensieve navorming. Voor de basisschoolleraren wordt het karige nascholingsbudget zelden voor het muzische ingezet.
- Een sterke, gepassioneerde leraar uitlenen, betekent ook dat hij in de academie gemist wordt.
- Denk ook over de locatie na. We plannen het op woensdag zodat de klas de hele voormiddag terecht kan in de grote eetzaal.
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Iemand van je klas beschrijven (een okergele trui, een witte blouse…)
- Luisteren naar een beschrijving om het beroep te herkennen…
- Je stem verkennen: snel en traag spreken, luid en stil, in crescendo gaan
verbeelden
- Een naam verzinnen voor je team
- Fantaseren over een beroep
conceptualiseren
- Een beroep beschrijven op basis van een prent
analyseren
- Verklaringen voor moeilijke (door de kinderen niet gekende) beroepen onderzoeken in groep: welke zou de juiste zijn?
Dragers
lichaam
- kijken, geluid maken
voorwerpen
- tekeningen
taal
- nieuwe woorden
- letters samenpuzzelen tot woorden