Kunst en mysterie: hoe de samenwerking tussen drie verschillende vakgroepen en een dko-leerkracht mekaar sterker maakt
Hoe kunnen oude contexten inspiratie bieden om met actuele vragen om te gaan? In Gent weten ze er wel raad mee. De leraren geschiedenis, godsdienst en esthetica van de Sint-Bavohumaniora sloegen de handen in elkaar en zetten samen met de docente beeld van de Sint-Lucasacademie het project Kunst en Mysterie op voor de leerlingen van het vijfde jaar Latijn-Wiskunde en Economie-Wetenschappen.
Hoe het begon
Welke vakgroepen hebben interesse om via een Kunstkuurproject samen te werken met een leerkracht van de Sint-Lucasacademie? Deze vraag stelde de directrice van de Sint-Bavohumaniora aan haar lerarenteam. Drie vakgroepen waren dadelijk enthousiast: godsdienst, geschiedenis en esthetica. Louise, leraar godsdienst, verwoordt het als volgt: ‘Met deze samenwerking kunnen wij leerlingen de ruimte geven om de leerstof te leren verwerken op een andere, meer kunstzinnige manier. En daardoor werken we verdiepend.’
Melissa, docente van de Sint-Lucasacademie gaat aan de slag met de drie leerplannen. Zij zoekt naar mogelijke insteken en komt tot de vaststelling dat er veel raakvlakken zijn tussen de verschillende vakken. ‘We zijn eigenlijk zelf verbaasd hoeveel overeenkomsten er zijn tussen wat we doen. In een grote secundaire school is ieder met z’n eigen vak bezig, maar dankzij dit project leren we dat we veel meer gelijkgericht kunnen werken’, zegt Louise.
Teambuilding
Een eerste opstap naar het project zijn de teambuildingdagen in Ieper. De graven van de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek roepen vragen op over hoop en kwetsbaarheid, een hoofdthema van godsdienst en van het project tijdens het eerste trimester. Deze woorden dienen als instap en zijn de start van een eerste artistieke opdracht. Door te fotograferen met een wegwerpcamera proberen leerlingen iets te vatten wat ze niet met woorden kunnen uitdrukken. Tijdens de lessen geschiedenis wordt verder ingegaan op de oorzaken en het verloop van de Eerste Wereldoorlog. ‘Het vraagt wel een beetje creativiteit’ aldus Joke ‘want als leraar geschiedenis ben ik gewoon chronologisch te werken en komt de Eerste Wereldoorlog meestal pas veel later op het schooljaar aan bod. Maar ik wil toch dezelfde leerdoelen halen als in de andere klassen’.
‘Experimenteren is nodig. Af en toe mogen falen, hoort erbij’
Verdieping en verrijking
In de lessen geschiedenis werkten ze ook al met beeld. Leraar esthetica Hannah maakt de samenhang duidelijker door een kunsthistorische duiding te geven van graficus Frans Masereel. Vervolgens gaan de leerlingen aan de slag om zelf een linosnede– en druk te maken. Hiervoor krijgen zij hulp en duiding van kunstdocente Melissa.
‘Ik heb zelf al veel bijgeleerd’, weet Joke, ‘het is heel boeiend om te zien hoe dingen samenkomen. Beeld is ook een heel toegankelijk medium voor leerlingen en we leren nog alle dagen bij’. Louise vult aan dat het ook verrijkend is hoe twee didactische culturen elkaar raken: enerzijds een duidelijke schoolcultuur met een resultaatgericht einddoel, tegenover een artistieke cultuur waar er meer wordt losgelaten en waar lessen ook meer de vrijheid krijgen om te evolueren. ‘Experimenteren is nodig en af en toe mogen falen hoort daar nu eenmaal ook bij. Ook voor ons als leerkrachten blijft het een leerproces.’ Door op een artistieke en creatieve manier met geschiedenis, godsdienst en esthetica aan de slag te gaan worden de vakken niet alleen inhoudelijk versterkt maar krijgen ze ook meer betekenis. Zo wordt ook het cultureel bewustzijn versterkt.
Zelfvertrouwen
Het is nog veel te vroeg om al resultaten te verwachten. Positief is alvast dat leerlingen worden gestimuleerd in hun zelfvertrouwen: ‘ik kan tekenen!’
Welke uitdagingen wachten de leraren nog? ‘Evalueren kan niet op dezelfde manier als bij een klassieke toets. De leerinhouden zijn niet meer zo expliciet. En hoe je moet evalueren of een leerling iets onder de knie heeft, dat zal toch nog enig denkwerk vragen’, besluiten ze unaniem.
Tips van de leerkrachten:
- Vertrek vanuit een open houding. Laat ergernissen niet aanslepen, maar praat uit. Zo creëer je veel vlugger een gemeenschappelijke visie.
- Wees geduldig met elkaar en met de leerlingen.
- Leg de focus op het leerproces, eerder dan op het eindproduct.
- Zie het niet te groots. Beter een kleinschaliger project, waarbij je aandacht kan hebben voor wat belangrijk is.
- Durf je te laten inspireren door je collega’s. Heb vertrouwen in elkaar, ook als je even niet weet hoe iets zit.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De leerlingen kijken naar foto's, schilderijen en kunstafbeeldingen.
- Het materiaal om een linosnede te maken, is linoleum. De leerlingen voelen en betasten het en ervaren het materiaal aan den lijve.
verbeelden
- Door middel van een foto- opdracht laat je de leerlingen fantaseren over hoe ze iets in beeld willen brengen.
- Sommige beelden raken leerlingen. Laat de leerlingen weergeven wat hen triggert.
conceptualiseren
- De leerlingen kregen de opdracht om vlaggen te maken. Vooraf debatteerden zij over gemeenschappelijke waarden en symbolen. Op deze wijze gaven zij er duiding aan. Nadien konden zij dit integreren in de 'vlaggen' opdracht.
analyseren
- Compositie van foto’s en schilderijen worden onder de loep genomen. De leerlingen leggen verbanden tussen wat ze zien in de verschillende kunstvormen.
- Hoe gaan we foto’s verwerken: welke vinden we goed en waarom? Dit zijn vragen die gesteld werden om de leerlingen te leren beoordelen.
Dragers
lichaam
- Model zijn voor foto of zelf schetsen
voorwerpen
- Wegwerpfototoestel, krasser, potlood, vinyl
taal
- Instructietaal bij het maken van de opdrachten.
- Notities en lesmateriaal