STEM wordt STEAM, met de A van Arts

Jeugdtheater Larf! verkende in workshops rond wetenschap en theater de donkere onderwaterwereld. 19 jongens uit het tweede jaar Industriële Wetenschappen van het V.T.I. Sint-Laurentius in Lokeren waren de fantasierijke proefkonijnen. Of moeten we ‘gronkers’ en ‘yetikrabben’ zeggen?

Wetenschap, maar dan anders

‘Onze leerlingen ervaren wetenschap en techniek tijdens dit project op een andere manier dan via de puur schoolse aanpak. Theater, muziek, wetenschap, techniek: je kan het allemaal versmelten. Al lukt dat in gewone lessen niet gemakkelijk’, zegt Dilia Van Avermaet, lerares wiskunde en wetenschappelijke vakken. Greet Verstocken, leraar Nederlands, treedt haar bij: ‘IW is de uitgelezen STEM-richting. Deze leerlingen zijn van nature nuchter en realistisch ingesteld. We willen met het project hun kunstige kant aanwakkeren.’ STEM wordt zo het nog straffere STEAM. Arts moet je binnen deze context ruim opvatten. Denk aan theater, mondelinge vaardigheden, uitbeelden, muziek maken … Een medewerker van Larf! deed in het verleden een interim op de school. De contacten waren dus snel gelegd.

Professor Streep Beek kietelt de fantasie

Twee professionals van Larf! kwamen tijdens de projectweek telkens het tweede en derde lesuur een workshop geven. Zij lanceerden het thema ‘Diepzee’ en legden het stramien vast. De leerlingen bepaalden de inhoud. Een eerste expertenopdracht kietelde hun fantasie. ‘De leerlingen transformeerden in profs in diepzeedenken. Alsof ze alles wisten, zo moesten ze spreken. Ze kwamen net terug van een expeditie en stelden hun bevindingen voor op een congres voor wetenschappers’, vertelt Greet. Vragen als ‘Hoe ziet het er daar beneden uit?’, ‘Wat heb je onderzocht?’ en ‘Wat heb je ontdekt?’ zetten hen op weg. ‘Hun professorennaam was een combinatie van de naam van hun eerste huisdier en hun straatnaam zonder het woord ‘straat’. Professor Streep Beek en Prof Pluisje Bril dus.’

'Vanuit hun creativiteit leerden ze probleemoplossend denken. Dat is ook belangrijk voor vakken als techniek en wiskunde’

Beeldend creatief en wetenschappelijk onderbouwd

Een stellingenspel diepte nadien de wetenschappelijke kant uit. Sneeuwt het in de diepzee? Bestaan er lichtgevende vissen? Kunnen er ook vulkaanuitbarstingen onder water zijn? Hoor je in de diepzee een boot passeren? Larf! liet zich daarvoor door wetenschappers van het VLIZ (Vlaams Instituut voor de Zee) voeden. ‘Dat hielp de leerlingen om inhoudelijk een stap verder te gaan’, zegt Dilia. Tijdens de volgende workshops werd de groep opgesplitst: wie liever fysiek actief was, oefende de speciale yetikrab-constructie. Zij waren beeldend creatief bezig. Wie verbaal sterk stond, sleutelde aan de tekst van het toonmoment. Leerlingen leefden zich ook muzikaal uit door zelf geluiden op te nemen en er effecten aan toe te voegen. Zo creëerden ze eigenhandig het geluid van de diepzee.

Krabtikkertje en concentratieoefeningen

Tussendoor zorgden Monique en Joachim van Larf! voor een pak spelletjes om de energie te kanaliseren en de leerlingen geconcentreerd te houden. Krabtikkertje (op handen en voeten met de buik in de lucht) werd zo al snel een diepzeeklassieker. De jongens leerden discussiëren en elkaars stellingen met fantasierijke argumenten ondermijnen. Ze verzonnen monsters zoals de ‘gronker’ met een lichtgevende ‘maanhoorn’ op z’n kop. Om het kolossale fantasiebeest uit te beelden moest de hele klas goed samenwerken.

Creatief en probleemoplossend denken

Tijdens het toonmoment op vrijdagmiddag kwamen de andere tweedejaars met hun leraren kijken. De ‘professoren’ stelden hun ontdekkingen voor en het publiek maakte kennis met gronkers en yetikrabben. Rechtsreeks uit de diepzee. Het eindoordeel? ‘De leerlingen zijn een week lang erg betrokken geweest. 'Vanuit hun creativiteit leerden ze probleemoplossend denken. Dat is ook belangrijk voor vakken als techniek en wiskunde’, besluiten de leraren. De actieve en fantasierijke aanpak van Larf! inspireerde ook de leraren: ‘Sommige werkvormen gaan we zeker ook zelf uitproberen tijdens de les. Deze klas heeft niet op de traditionele manier geleerd door enkel te zitten en te lezen. Dat werkte ook. En het leverde enthousiaste leerlingen op.’ Zo enthousiast dat sommigen toneelschool overwegen. 

Tips van juf Dilia en juf Greet

• Het begin van het schooljaar (de derde week van september) was ideaal voor een project als dit omdat het ook aandacht voor groepsvormende activiteiten had.
• Kies je doelgroep goed: in het begin van het tweede jaar zijn deze jongens nog heel ontvankelijk voor een creatieve insteek als deze.
• Het thema ‘Diepzee’ prikkelt de fantasie, fascineert jong en oud en je kan er een pak wetenschappelijke thema’s aan koppelen (luminescentie, waterdruk …).
• Leerlingen die thuis niet vaak met cultuur in aanraking komen, krijgen met een project als dit toch een pak creatieve ervaringen mee.
• Alles kan muziek zijn. Hier maakten leerlingen zelf een soundscape en werkten ze meer klankgericht. Ook al speelden ze geen ‘instrument’, ze creëerden dus wel muziek.