Werken aan een veilige sfeer zonder pesten, dat doet deze school via dans!
Danseres Judith Clijsters van Passerelle vzw gaat aan de slag met kinderen uit het vijfde leerjaar: actief en speels, maar met oog voor elkaar, voor communicatie en voor ... relaxatie.
Op de website van De Buiteling, de vrije lagere school in Paal, staat een verklaring voor elke letter uit hun naam. Zo staat de B voor beweging en voor buitenbeentjes, de T voor talenten en de E voor experimenteren en ervaringen opdoen door al doende te leren. Dat belooft voor dit project! Juf Joke Thijs: ‘Onze school doet sowieso veel rond pesten - we wisten dat deze klas deze sessies kon gebruiken. De leerlingen maken ruzie, zowel verbaal als fysiek, zowel jongens als meisjes. En wanneer ze voor een opdracht groepjes mogen kiezen, vallen altijd dezelfde kinderen uit de boot.’
Spelen zonder woorden
Judith Clijsters studeerde dans in het buitenland, maar keerde in 2010 terug naar Vlaanderen om aan de slag te gaan als freelance danser en choreograaf. Judith: ‘De eerste sessie met de klas uit het vijfde begon met een babbel: een kennismaking, het project ‘t Zal WELzijn kort kaderen. Daarna volgde een speelse opwarming, om ook wat fysieke actie te hebben. Tijdens deze sessies kunnen ze een beetje gek en wild doen, daar hebben ze wel nood aan.'
Ik houd ‘woorden’ er zo lang mogelijk buiten. Met woorden kruipen kinderen sneller in een rolletje, dan spelen ze iemand. Zonder woorden blijft het fysieker.
Passerelle kiest voor een participatieve aanpak, waarbij de leefwereld en de eigenheid van de kinderen centraal staat. Judith: ‘Ik liet hen veel improviseren: zo moesten ze als groep verschillende termen uitbeelden zonder eerst verbaal te overleggen. Ik houd ‘woorden’ er zo lang mogelijk buiten. Met woorden kruipen kinderen sneller in een rolletje, dan spelen ze iemand. Zonder woorden blijft het fysieker.
We speelden ook vertrouwensspelletjes. Daarna hadden we een zalig open gesprek over pesten: wie heeft het ooit al meegemaakt? Wat is het verschil tussen actief pesten en passief toekijken? ... Als insteek koos ik voor het boek Brooddoos van Dimitri Leue. De kinderen steunden elkaar erg goed. Het werd een bijna filosofisch gesprek over wat vriendschap inhoudt. Ze waren nieuwsgierig naar elkaars ervaringen.
Je ziet wel twee kampen: jongens en meisjes zijn hier twee heel aparte groepen! Toen er in de klas een intens conflict opdook tussen twee jongens heb ik dat meteen aangegrepen om samen te bespreken. Wat is er gebeurd? Waarom gebeuren zo’n uitbarstingen? Hoe kunnen we beter en duidelijker met elkaar communiceren? Dat verliep fantastisch en heeft veel betekend voor het hele proces.’
Yoga
Judith: ‘Ik had per sessie een voorbereiding met marge om spontane acties van de kinderen te laten ontstaan. Ze hebben elke sessie iets nieuws ervaren. Ik leg geen choreografie op. Zeker jongens van die leeftijd steigeren als ze ‘pasjes’ moeten doen. Ze weten ook dat sommige van de meisjes dansles volgen als hobby, en beginnen meteen te panikeren: ‘Het is niet eerlijk, zij kunnen dat al!’. Maar uit improvisatie groeiden stilaan kleine dansjes. Ik liet, bijvoorbeeld, de kinderen elkaar spiegelen of ik liet hen iets bedenken rond een duidelijk thema. Zo werkten we samen aan een frase: een reeks handelingen met elkaar. Dat wordt getoond aan de (groot)ouders op een toonmoment.’
Naast dans is ook yoga een grote passie van Judith, die gediplomeerd is als Vinyasa-docent. Ze laat de jongens en meisjes van De Buiteling hier ook kennis mee maken. ‘We eindigen elke sessie met massage en relaxatie. Dat is een heel fijn moment, waar ze na de eerste keer zelf om kwamen vragen. Ze zijn heel geconcentreerd, respectvol en voorzichtig met elkaar, fantastisch om te zien. Je merkt dat ze er nood aan hebben. Ik doe het bijna bij elke groep waar ik mee werk, maar deze groep was extreem enthousiast. Zo enthousiast dat de relaxatie zelfs een plek kreeg in het toonmoment, waar ze het publiek zullen uitnodigen om mee te doen.’
’t Zal WELzijn
Elke leerling moet zich fijn en veilig voelen op school. Zonder angst voor pesterijen. Via het project ’t Zal WELzijn -een initiatief van de VLOR i.s.m. CANON Cultuurcel en Iedereen Leest- ontdekten 54 scholen hoe cultuureducatie daaraan kan bijdragen. Ze werkten allemaal volgens de theorie van Cultuur in de Spiegel. Meer tips om aan welbevinden in de klas te werken vind je op onze inspiratiepagina.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Gezien het dansante karakter van Passerelle-projecten was vooral het lichaam een belangrijke cultuurdrager om leerlingen te laten ervaren en zich in te leven.
verbeelden
- Taal had bij het project een dubbele rol. Enerzijds koos begeleidster Judith Clijsters er in het begin voor om zonder woorden te werken, om de leerlingen zo spontaan en fysiek mogelijk aan de slag te laten gaan en zich uit te drukken. Anderzijds was er veel aandacht voor zorgvuldig communiceren: ‘denk na over wat je zegt, hoe je het formuleert en hoe het bij de andere binnenkomt’.
conceptualiseren
- Judith maakte telkens tijd voor een nabespreking. ‘Hoe werkte dat? Wat zag je? Hoe geef je constructieve feedback aan elkaar? Wat moet je doen om een overtuigende danser/acteur te zijn? En hoe kun je wat je bedoelt overbrengen zonder woorden?’ Ze reflecteerden ook samen over de rol van de passieve toeschouwer, die geen taal gebruikt of actie onderneemt, maar ook niet onschuldig is.
analyseren
- Het intern conflict was een aanleiding om samen de situatie te onderzoeken en een filosofisch gesprek te hebben over vriendschap. De leerlingen analyseerden samen wat er gebeurd was en gingen op zoek naar de oorzaak van dergelijke Ter afsluiting volgde een conclusie over hoe ze beter en duidelijker met elkaar kunnen communiceren.