Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur
Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de Jetse Academie voor Muziek, Woord en Dans samen met basisschool De Goudenregen in Ganshoren aan wil werken, is ambitieus. Wat staken ze al op van het eerste Kunstkuur-jaar?
De leerlingen van het tweede leerjaar moeten alvast niet lang nadenken over een antwoord. Honderduit vertellen ze over wat zij leerden: ‘GROOOOT bewegen met je armen. Dat leerde juf Lot ons. Met juf Sarah oefenden we een tekst en speelden we wat erin stond. Ze vertelde ons ook over emoties en mimiek. En juf Ruby kwam met ons zingen en muziek maken met castagnetten. Ook superleuk!’
Wat is een danspartituur?
Lot, Sarah en Ruby, dat zijn de 3 dko-docenten van de Jetse Academie voor Muziek, Woord en Dans die dit schooljaar voor het eerst in De Goudenregen neerstreken. Tot aan de krokusvakantie kwamen ze elk in het tweede, derde en vierde leerjaar een achttal lessen als co-teacher ondersteunen. Zo kon in die deze eerste fase elke klas en elke leerkracht van elk domein proeven.
‘Tijdens die eerste lessen zie je dan plotseling de frank van al die leerkrachten vallen: ook dit kan dans zijn!’ vertelt dans- en bewegingsdocent Lot Jansen daarover. ‘Het voelt voor hen bijna als een opluchting. Ook de jongens van de klas draaien snel bij als ze zien dat het niet om ballet gaat.’
Aan welke doelen wil je werken? Waar loop je nu vast? Bij welk thema wil je aansluiten? Door zulke vragen aan de leerkrachten te stellen, kon Lot op maat werken. ‘Hun input was mijn vertrekpunt. Zo kreeg ik vragen over wat een danspartituur is. Dat staat in de eindtermen, maar veel leerkrachten weten niet hoe ze het in een les kunnen integreren. Isolatie van lichaamsdelen, nog zoiets.’
Leren vertrouwen hebben, niet te veel afbakenen, het is een heel andere manier van werken
Iedereen creatief!
‘Dans was voor mij een vaste choreografie aanleren en zeggen wat ze moesten doen’, pikt klasleerkracht Daisy Maes van het tweede leerjaar in. ‘Ik wist wel dat dans zoveel meer is dan dat, maar kon het nog niet in de praktijk brengen. Het was daarom heel verrijkend om te zien welke ideeën experten daarover hebben, hoe ze die omzetten naar het klasgebeuren. Op vlak van drama voelde ik me voorheen al wat zekerder. En toch merk ik dat ik ook daar grote sprongen voorwaarts nam. Ook omdat de leerlingen nu zelf al beter weten waar ze op moeten letten en hoe ze samen spelen. Niet alleen ik sta dus verder, ook de leerlingen.’
‘Ik hoop dat de leerkrachten door deze samenwerking begrijpen dat iedereen creatief is. Ook zijzelf’, zegt Sarah Bourgois, de dko-docent drama. ‘Dat ze weten hoe ze openheid en veiligheid creëren zodat iedereen in de klas zijn creativiteit durft te ontdekken. En dat je als leerkracht niet bang moet zijn om mee te doen met je leerlingen. In die momenten schuilt enorm veel potentie om hen beter te leren kennen.’
Na het proeven, het verdiepen
Na de krokusvakantie ging de tweede, verdiepende fase van start en kwamen de academiedocenten voor een langere periode naar dezelfde klas. Dansdocent Lot kwam dan bijvoorbeeld elke week een uur naar de het tweede leerjaar van juf Daisy. ‘Ik kon wel losse oefeningen bedenken, maar er een geheel van maken? Bewegingen uit de leerlingen zelf laten komen? Ik had geen idee hoe ik dat moest aanpakken’, vertelt Daisy. Door samen aan een toonmoment te werken, kreeg ze ook die expertise mee.
‘Leren vertrouwen hebben, niet te veel afbakenen, het is een heel andere manier van werken’, zegt Daisy. ‘Maar zeker wel verrijkend. Laat ze maar eens los en kijk wat eruit komt dus.’ ‘En dan heb ik geleerd hoe je ze weer bij de les krijgt’, lacht Lot. ‘We hebben nog 2 jaar om verder te experimenteren en te verankeren. Volgend schooljaar is het alvast de bedoeling dat Daisy stilaan zelf meer de leiding neemt en zelf lessen maakt.’
Samen vouwen, vormen en verteren
Welke meerwaarde schuilt er voor haar als academiedocent in deze samenwerking? Lot: ‘Ik heb veel geleerd van hoe je groepsdynamiek kan managen, hoe je als artiest structuur in een les brengt, hoe dat nodig is om alles te organiseren. Verder weet ik nu dat ik moet inbinden wat beeldspraak betreft. Een zuil? Een pilaar? Dat kennen ze niet. Ik leerde van Daisy herformuleren.’
‘Tegelijk kan ik mijn medium op een schoteltje leggen en zeggen “Kijk, dit is wat ik te bieden heb. Wat gaan we ermee doen? Hoe gaan we dat, elk vanuit onze expertise, samen vouwen, vormen, verteren?” Ik heb het gevoel dat in deze Kunstkuur mijn werk als dko-docent én als artiest samenvalt. Omdat ik hier soms nog creatiever kan zijn dan op de academie, de invloed van de kinderen meer kan uitspelen en aansluit bij thema’s van de school.”
Tips van leerkrachten Sarah, Lot en Daisy
- Goede, duidelijke communicatie kan Kunstkuur tot een succes maken. In het begin kan dat wat onwennig lopen. Je kent elkaar niet, weet niet wat de ander verwacht. Ook het co-teachen is eerst wat aftasten. Je moet erop vertrouwen dat het ijs snel breekt. De directeur was in dit verhaal de regisseur en matchmaker. Hij staat er enorm achter, denkt goed mee, communiceert helder en bracht de leerkrachten in contact met elkaar.
- Wees betrokken als leerkracht. Dat lijkt een evidentie, maar is het niet. Beschouw die momenten als samen ontwikkelen, samen leren en elkaar voeden. Sta ervoor open, zie het nut voor jezelf én voor je leerlingen. Zij zullen ook gemakkelijker meegaan in het verhaal en er meer plezier aan beleven als je als leerkracht zelf betrokken bent.
- Weersta aan de verleiding om al in je eerste Kunstkuur-jaar een toonmoment te plannen. Voor sommige groepen komt dat misschien te vroeg. Bovendien bestaat dan het gevaar dat het resultaat, het product, het belangrijkste wordt.
- Spreek goed de doelen en verwachtingen door die je samen nastreeft.
- Denk na over een geschikt lokaal. In ideale omstandigheden heb je een ruim lokaal waar het stil is.
- Betrek er ook lokale cultuuraanbieders bij. We werken samen met GC De Zeyp voor het toonmoment. Zo maken de leerlingen niet alleen kennis met de academie, maar ook met het plaatselijke cultuuraanbod.
Wil jij ook samenwerken met een kunstacademie in jouw klas?
Dat kan!
- Met Kunstkuur krijg je de kans om gedurende 3 schooljaren samen te werken met een academie in de buurt. Een leerkracht van de academie komt iedere week jouw team versterken en je krijgt een jaarlijks werkingsbudget ter ondersteuning. Lijkt jou dit wel iets? Lees hier meer over Kunstkuur.
- Wil je graag samenwerken met een academie, maar lijkt 3 jaar jou wat te veel? Overweeg dan zeker een dynamoPROJECT. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek een groot aantal kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur.
- Zin in nog meer inspiratie? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Muziek aanhoren en herkennen/memoriseren wanneer ze moeten starten en stoppen met bewegen.
- Leren kijken met paardenogen. Samen starten, stoppen en buigen? Dat kan door naar elkaar te kijken vanuit je ooghoeken. Zo kan je je buur nog waarnemen zonder je hoofd te draaien.
verbeelden
- Beeld je een donkere gang in een kasteel in. Er zitten gaatjes in de muur. Op elk gewricht heb je ogen waarmee je kunt kijken wat er achter die gaatjes zit (isolatie van lichaamsdelen).
- Beeld je een feestzaal in waar je als kind niet mag komen. Je glipt binnen. Als de deur dicht is kan je vrij bewegen (maar stil en op kousenvoeten). Als de deur opengaat, moet je als een standbeeld bevriezen.
conceptualiseren
- Naar een echt theater gaan, op het podium staan, de taal die erbij hoort aanleren: dat was het verrijkende van een bezoek aan GC De Zeyp en van het toonmoment dat daar plaatsvindt. ‘Ze zijn helemaal mee met côté cour en côté jardin, met de regels van het theater, dat het publiek aandachtig kijkt en niet meteen commentaar geeft, dat je als danser stil moet blijven staan en verdwijnen in het decor als je niet danst. Door echt naar zo’n theaterzaal te gaan, wordt dat tastbaar.’
analyseren
- Analyseren zit vaak op vlak van positie en ruimte: waar staan jullie nu op het podium? Waar zou je nog kunnen staan?