Boekenjuf Iris | Kinderen met gedeelde interesses zijn fijne leesmakkers voor elkaar
Iris De Vylder ademt boeken. Ze kan over elk boek in de uitgebreide klasbib een mooi verhaal vertellen. Haar collega’s prijzen haar voor haar boekentips. ‘Maar’, zegt ze zelf, ‘er zijn op deze school nog veel meer mensen die heel sterk met boeken bezig zijn en die ook mij inspireren.’
Een boek laat je toe om een persoon echt te begrijpen, om mee te voelen met dat personage. Het gaat trager dan een film waardoor je veel meer nuance voelt. Een boek kan zo goed aansluiten bij dat moment in je leven, dat je er troost, herkenning en kracht uit kan halen. In de klas in leefgroep 5 (derde graad basisonderwijs) blijf ik daarom ook voorlezen.
Ik herinner me een opvallende grafiek op een studiedag over lezen. Hoe meer je leest, hoe meer verbindingen je hersenen leggen en hoe sneller je denkt. Zo bezorgt lezen je een enorme leerwinst. Daar had ik nog niet bij stilgestaan. Het was voor onze school het signaal om de leerlingen meer te laten lezen.
Wie is Iris De Vylder?
School:
Leerkracht in leefgroep 5 op Freinetschool De Vier Tuinen in Oudenaarde.
Favoriete kinderboek:
Ronja de Roversdochter, Astrid Lindgren.
Een boek bij een beker soep
Elke klas leest drie keer per dag tien minuten tot een kwartier: bij de start van de dag, na de speeltijd bij het soepmoment en na de middagpauze. De kinderen kiezen zelf een boek. Dat ligt ook altijd op de bank.
Via peertutoring werken we aan de leesstrategieën. Daar volgen we de methode van Hilde Van Keer. Het 6de leest met het 3de, het 5de met het 2de en het 4de met het 1ste. Ze lezen 3 jaar met dezelfde klas, maar niet jaar na jaar met dezelfde leesmakker.
We letten erg op de gevoeligheid bij de kinderen als we ze samen zetten: kinderen met gemeenschappelijke interesses, die buiten samen spelen, kunnen iets voor elkaar betekenen. Hen zetten we samen. Dat is een heel leuke werkwijze omdat het ook een effect op de sociale relaties heeft.
Lezen en gniffelen
Tijdens projecten probeer ik altijd verhalen en boeken te zoeken die bij het onderwerp aansluiten. Dan gaan we ook naar de bibliotheek. Binnenkort staat het thema seksualiteit gepland. Daar koppel ik dan een boek als Vuil Vel van Marita de Sterck aan. Er staan sprookjes in die onderwerpen als incest bespreekbaar maken en kaderen in de tijd.
Ook Wild Verliefd (Alles over liefde en seks bij dieren) van Ditte Merle is in dat thema een aanrader. Dat boek gaat over seksualiteit onder dieren, maar de menselijke kant ervan is heel herkenbaar. Dat willen ze allemaal lezen en allemaal zitten ze dan te gniffelen.
De Beste Boekenjuf/meester van het jaar
De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leesplezier in de klas.
CANON Cultuurcel en de Groep Kinderboekenuitgevers zoeken een juf of meester, zorgleraar of -coördinator uit het basisonderwijs (kleuter- en lager) die zich inzet voor leesbevordering en werken met kinderboeken aanmoedigt.
Nomineer jouw kandidaat
Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via boekenjuf.be.
Muzische verwerking
Typisch voor het zesde is de boekverwerking. Ze kiezen het boek dat ze dat schooljaar het mooist vonden. Ze maken er een identiteitskaart van, zoeken info over de schrijver, vatten het verhaal samen, en gaan dan creatief aan de slag. Een poppenspel, een maquette, een etalage met voorwerpen uit het boek: wat ze doen, sluit aan bij hun talent. De hele klas wordt dan een tentoonstelling en de andere groepen komen kijken. Aan dat jonge publiek moeten ze hun boek dan voorstellen. Ook de ouders komen langs.
Daarnet deden we een boekenspeeddate waarbij ze hun favoriete boek van dit jaar in een doorschuifsysteem kort voorstelden aan de klasgenoten. Dat was het opstapje om aan de boekverwerking te beginnen.
‘Hun eigen tekstboek vind ik zo’n mooi gegeven, omdat het over hun eigen schrijversschap gaat’
Eigen tekstboeken zijn ook belangrijk binnen een Freinetschool. Dat boek groeit mee van in leefgroep 2. Ze schrijven er wekelijks zelf een vrije tekst in. Ze kunnen terugkijken op hun eerdere schrijfsels en reflecteren over hun eigen werk. Leerlingen lezen er wekelijks uit voor, als ze dat willen. Ik vind het zo’n mooi gegeven omdat het over hun eigen schrijverschap gaat. We hebben ook de Franse variant: Texte Libre.
Ik werk ook elk jaar met Nieuws in de Klas. We herschrijven dan bijvoorbeeld een echt gebeurde vrije tekst naar een krantenartikel. In deze groep zijn ze ook begonnen met een klaskrant. Daarin komen de verhalen die ze vertellen in de ronde aan bod. In de winter is dat een fijne activiteit tijdens de koude pauzes.
Straffe collega’s
Veel van mijn collega’s hebben een grote liefde voor boeken. Inge bijvoorbeeld is helemaal thuis in de kwalitatieve, literaire strips. Ze tipt er me vaak. Collega Emilie van het vierde doet wekelijks een boekenbabbel op basis van de vragenkaartjes van Aidan Chambers. Kinderen babbelen per twee over de vraag van de dag en vertellen dan aan elkaar wat de andere gezegd heeft. En collega Nille, die kan ongelooflijk mooi voorlezen.
Ook bij de kleuters zijn boekjes erg aanwezig: de ouders kunnen ’s ochtends in de klas komen en dan is het de gewoonte dat ze in de ronde zitten om een boekje voor te lezen aan hun kind en aan kindjes waarvan er geen mama of papa aanwezig is. Het derde leerjaar leest ook wekelijks een boekje voor aan de kleuters van leefgroep 1 en 2. Daar is een beurtrol voor omdat ze zo enthousiast zijn om dat te doen.
Met het hele team dromen we van een inspirerende plaats voor al onze boeken, waar het lezen mooi overloopt in het muzische, in STEM, in kunst. We hebben de ideale plek al in ons achterhoofd.
‘De keuze van een boek geeft aan wat een kind belangrijk vindt in het leven’
Liefde voor dieren en natuur
Elke leefgroep heeft op onze school een goed gevulde klasbib. Ik geef meer dan 300 euro per jaar uit aan nieuwe boeken. En ik vermoed dat de meeste collega’s dat ook doen. In de klasbib ligt de klemtoon op leesboeken die aansluiten bij de leeftijd en interesses van de leefgroep. Mijn 11- en 12-jarigen houden erg van dieren en de natuur en dus staan er ook veel dierenboeken in.
Winterdieren van Bibi Dumon Tak is bijvoorbeeld prachtig. Iets als De Grijze Jager (reeks) van John Flanagan koop ik aan op vraag van de kinderen. Ook boeken in het Frans of Engels vind je in onze boekenkast. Verder volg ik de boekentips van de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen (KJV) en van de Jeugdboekenmaand op.
Weetjesboeken staan vooral in de schoolbibliotheek, zodat iedereen eraan kan. Vic, een leerling van het laatste jaar, is er bibliothecaris. Hij heeft leerruimte en droomt ervan later bibliothecaris te worden. Hij zet de boeken goed, leidt zijn opvolger op, geeft elk nieuw boek het juiste etiket en broedt op een uitleensysteem.
Ik vind het mooi om te zien hoe kinderen een persoonlijke voorkeur ontwikkelen. Het is heel tof als ze hun persoonlijke smaak ontdekken. Aan hun keuze van boeken zie je wat de leerlingen belangrijk vinden in het leven.’
In de boekenkast van juf Iris
- Lampje, Annet Schaap, Querido Kinderboek: voor mij het mooiste boek dat destijds in de KJV-selectie zit.
- Frida, Sébastien Perez, Clavis: dit mooie boek hebben ze allemaal wel eens vast. Het intrigeert hen duidelijk.
- Kodo, de weg van de boog, Bert Kouwenberg, Clavis: iets tussen een strip en een prentenboek in. Mijn collega Inge tipte dit boek, verschillende kinderen in mijn klas hebben het intussen gelezen.
- De Wonderbaarlijke Reis Van Edward Tulane, Kate Dicamillo, Querido: hier hebben we allemaal van genoten toen ik dit voorlas thuis
- Troep, Ilse Bos, Lemniscaat: verhaalt heel mooi de sterkte en kracht van deze 13 kwetsbare kinderen
- De dieren van het Duister, Piers Torday, Luitingh-Sijthoff
- Eend voor Eend, Guus Kuijer, Querido: het gaat over eenden, maar het had net zo goed over mensen kunnen gaan.